Lễ hội Then Kin Pang của người Thái trắng ở huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu được tổ chức vào ngày mùng 9, mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là một loại hình diễn xướng dân gian độc đáo của người dân bản địa, nhằm tri ân Then (thần trên trời) đã ban cho một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Theo người già ở Khổng Lào - Mường So kể lại, tương truyền Pô Phà (vua trời) có lòng độ lượng bao la. Khi nhân gian gặp nạn, Pô Phà đã phái thần Then xuống hạ giới đầu thai thành người phàm trần để cứu nhân độ thế. Từ đó, bản làng có ai ốm đau, gặp rủi ro, vận hạn đều được Then cầu phúc cho tai qua nạn khỏi.

Ngay từ sáng sớm ngày 10/3 âm lịch, hàng nghìn người dân đã kéo về khu đền thờ Then tại xã Khổng Lào để dâng hương 

Ông Lù Văn Cương, ở bản Hổi Lả, xã Khổng Lào cho biết, trong phần lễ của lễ hội Then Kin Pang, người đại diện cho bà con dân bản sẽ cầu nguyện các vị thần linh trên trời tạo phúc cho dân, ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, bản mường yên vui no ấm; nhân dân các bản thì mang những sản vật ngon nhất làm thành các mâm để dâng lên, mời Then và các vị thần linh về thụ hưởng.

"Lễ hội Then Kin Pang rất có ý nghĩa với đồng bào Thái. Cứ đến 10/3 hàng năm là các cụ cầu cho Then xuống để phù hộ cho bà con, cho dân lành có mùa màng tốt tươi, mưa thuận gió hòa. Đồng thời là dịp để con cháu ở trần gian cúng lễ, tạ ơn thần linh", ông Cương nói.

Đây là một hoạt động tâm linh diễn xướng mang đậm nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái trắng Lai Châu 

Lễ hội Then Kin Pang năm 2021 được đồng bào Thái trắng vùng Khổng Lào - Mường So tổ chức làm hai phần chính. Ngoài phần dâng lễ là phần hội với nhiều hoạt động phong phú, sôi nổi. Người dân và du khách thập phương còn được thưởng ngoạn các phần thi như: Văn nghệ, trình diễn trang phục dân tộc, tổ chức không gian văn hóa, ẩm thực và thi đấu các môn thể thao, trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, tung còn, én cáy, tó má lẹ, té nước...

Chị Lương Thị Về, ở bản Hổi Hán, xã Nậm Xe, huyện Phong Thổ chia sẻ: "Đây là lần đầu tiên em tham gia lễ hội Then Kin Pang này. Chắc là rất nhiều người chưa có người yêu, thì nhân dịp ngày hôm nay sẽ tìm được người yêu. Nói chung là vui không thể tả bằng lời, vì lễ hội này rất ý nghĩa".

Các tiết mục văn nghệ cũng diễn xướng lại cảnh người dân mời Then về hưởng thụ lễ vật trong không khí trang nghiêm của văn hóa Thái 

Ngoài việc thỏa mãn nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng, cầu nguyện một năm may mắn, cuộc sống an lành, hạnh phúc, tại lễ hội, người dân và du khách còn được gặp gỡ, giao lưu và thưởng thức diễn xướng văn hóa đặc sắc thông qua các bài hát, điệu múa dân gian dân tộc Thái ở Lai Châu - Tây Bắc...

Ông Vương Thế Mẫn, Chủ tịch UBND huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu cho biết: "Lễ hội Then Kin Pang là một trong những điểm nhấn của đồng bào dân tộc Thái nói riêng và đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Phong Thổ nói chung. Chúng tôi cho rằng đây là một hoạt động có ý nghĩa, khơi dậy các nét văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn và kích thích được các du khách khi trở về với Phong Thổ. Đồng thời, chúng tôi đề cao những truyền thống trên địa bàn huyện Phong Thổ, để giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc".

Đây là lần đầu tiên lễ hội Then Kin Pang được huyện Phong Thổ tổ chức quy mô cấp huyện, nên đã thu hút hàng nghìn du khách và người dân trong vùng tới dự 

Lễ hội Then Kin Pang là nơi vun đắp khối đoàn kết dân tộc, giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, tạo bầu không khí vui tươi, lành mạnh, góp phần vào việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. 

Lễ hội cũng diễn ra nhiều trò chơi dân gian truyền thống dân tộc Thái, thu hút đông đảo nam thanh, nữ tú tham gia 

Đây còn là dịp quảng bá hình ảnh về văn hóa, miền đất, con người Phong Thổ nói riêng, Lai Châu - Tây Bắc nói chung đến du khách thập phương, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái và các dân tộc Tây Bắc, xây dựng tình đoàn kết gắn bó giữa các bản làng, dân tộc.

Khắc Kiên/VOV Tây Bắc