Kiểm toán nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc minh bạch ngân sách
Kết quả khảo sát định kỳ tại Việt Nam trong hơn 10 năm qua và đặc biệt là kết quả khảo sát năm 2023 của Trung tâm phát triển và hội nhập (CDI) cho thấy nước ta đã có sự tiến bộ về công khai, minh bạch ngân sách trên cả 3 trụ cột. Trụ cột minh bạch có điểm số tăng dần qua các kỳ khảo sát và năm 2023 đạt 51 trên 100 điểm, xếp hạng 57 trên 125 quốc gia. Việt Nam cũng đã công khai được 7 trên 8 tài liệu chủ chốt, trong đó có báo cáo kiểm toán và báo cáo thực hiện kiến nghị kiểm toán, mức độ đầy đủ của các báo cáo này cũng tăng lên.
Việt Nam đang đứng hàng đầu ở trụ cột giám sát ngân sách, xếp hạng 11 trên 125 quốc gia. Đặc biệt, vai trò giám sát của Quốc hội đạt 78 trên 100 điểm và việc giám sát của Kiểm toán nhà nước đạt 89 trên 100 điểm. Hai điểm số này đều cao hơn so với điểm trung bình toàn cầu lần lượt là 45 và 62 trên 100 điểm. Những con số này khẳng định vai trò quan trọng của Quốc hội và Kiểm toán nhà nước trong việc giám sát ngân sách.
Đối với trụ cột sự tham gia của công chúng, Việt Nam cũng đã có bước tiến nhỏ với điểm trung bình năm 2023 là 19 trên 100 điểm, tăng 2 điểm so với kết quả khảo sát năm 2021. Mặc dù cả 3 trụ cột đều có những bước tiến nhất định nhưng việc thực hiện công khai ngân sách và kết quả kiểm toán tại các địa phương, Bộ, ngành vẫn còn những “điểm trừ”.
Cùng với việc hoàn thiện các quy định pháp luật, sự chủ động, tích cực của các cơ quan liên quan cũng góp phần giúp cho việc công khai ngân sách và kết quả kiểm toán được thực hiện tốt hơn.
Một cơ chế mở rộng, đa dạng hơn các hình thức công khai là yếu tố quan trọng để đảm bảo minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý ngân sách. Khi công khai, minh bạch ngân sách được từng bước cải thiện thì niềm tin của công chúng đối với hoạt động của các cơ quan, chính quyền trong việc sử dụng ngân sách công cũng sẽ nhân lên. Đây cũng là biện pháp quan trọng để góp phần phát hiện, ngăn chặn những hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, hướng tới nền tài chính quốc gia minh bạch, bền vững hơn./.
