_{Ảnh: ELOJOTORPE/GETTY IMAGES}

_{Amsterdam đã chứng kiến nhiều cuộc biểu tình liên quan tới khả năng cung cấp nhà ở trong thành phố. Những người biểu tình chỉ trích Airbnb nói rằng, nhà cửa bị mua bán chỉ nhằm cho thuê ngắn hạn trên Airbnb.} 

“Ngừng lấy đất Amsterdam!” 

Đó là thông điệp trên tấm biển lớn của đoàn người biểu tình diễu hành trên phố ở Amsterdam để phản đối thành phố mà họ gọi là đã bán hết phòng cho du lịch, Airbnb và chỉnh trang đô thị (gentrification - thuật ngữ chỉ việc làm mới những tòa nhà trong những khu dân cư nghèo nhằm cung cấp cho những nhóm có thu nhập cao hơn.)

Amsterdam chỉ là một trong những thành phố mà sự phát triển của dịch vụ cho thuê phòng Airbnb bị chỉ trích là biến nhiều ngôi nhà thành tài sản kiếm tiền hơn là nơi sống. Ở New Orleans, nền kinh tế chia sẻ này bị chỉ trích là làm tăng chia rẽ xã hội, còn ở Barcelona, các tấm hình graffiti thét lớn “Du khách về đi, xin chào người tị nạn.”

Và các thành phố đang hành động. Ví dụ: Amsterdam, đã hạn chế số đêm mà chủ nhà Airbnb được cho thuê từ 60 đêm xuống còn 30 đêm/năm. Ở Barcelona, chủ nhà phải đăng ký với thành phố, và chính quyền đã ngừng cấp giấy phép mới. Còn tại New York, cho thuê nhà dưới 30 ngày là phạm pháp.

Sito Veracruz, từng làm chủ nhà Airbnb ở Amsterdam, tin rằng, việc cho thuê nhà ngắn hạn có những điểm tích cực rõ ràng, đó là mang tiền tới cho người dân địa phương và cho phép du khách trải nghiệm những cộng đồng mới. Nhưng ông cũng nghĩ là còn có cách tốt hơn.

Veracruz cùng một số người đã lập nên một nền tảng có tên là Fairbnb, trụ sở đặt tại Italy, tự giới thiệu mình là một phiên bản có trách nhiệm xã hội hơn so với các nền tảng như Airbnb và nhắm tới đảm bảo nền du lịch nghiệp dư sẽ mang lại lợi ích cho toàn bộ các khu dân cư.

"Tôi thấy cả hai mặt của đồng tiền, mặt tiêu cực có nhưng cũng có mặt tích cực đối với cả chủ và khách khi chúng tôi có phòng cho thuê trên Airbnb," Veracruz, cựu chuyên gia hoạch định đô thị nói. 

_{Ảnh: SENAY BOZTAS}

_{Các tấm biển ở Amsterdam viết “Tôi không muốn độc canh.” Người biểu tình chỉ trích việc “thương mại hóa” thành phố do tác động của các yếu tố như du lịch, Airbnb, chỉnh trang và bán nhà ở công cộng.}

Fairbnb sẽ khởi động một dự án thử nghiệm tại 5 thành phố châu Âu vào tháng 4 năm nay, gồm Amsterdam, Venice và Bologna ở Italy, Valencia và Barcelona ở Tây Ban Nha. Công ty cam kết sẽ đầu tư 1 nửa lợi nhuận vào các dự án của địa phương, như nhà ở, các hợp tác xã lương thực phi lợi nhuận hay vườn cộng đồng. 

Veracruz nói rằng, chính sách đầu tư này không làm cho dịch vụ của họ đắt hơn Airbnb, vì công ty sẽ chịu phần chi phí chứ không đẩy sang cho người thuê hay chủ nhà. 

Công ty cũng hứa hẹn sẽ chia sẻ dữ liệu để giúp chính quyền địa phương tăng cường công tác quản lý, và đảm bảo mỗi chủ nhà chỉ được cho thuê 1 nhà. 

_{Ảnh: SIR FRANCIS CANKER/GETTY IMAGESA} 

_{Tấm biển phản đối khách du lịch viết: "Cuộc xâm lăng của du khách. Về nhà đi" tại thành phố Barcelona, Tây Ban Nha, nơi đã diễn ra nhiều cuộc biểu tình phản đối du lịch quá mức.}

Ý tưởng đầu tư trở lại cho cộng đồng đã có sức hút đối với nhiều người. Manuel Trindade Correia Marques đăng ký làm chủ nhà Fairbnb tại trang trại của cha mình ở làng Ribeiradio, Bồ Đào Nha. “Vùng này trong 20 năm qua đã mất đi nhiều dân cư và có nhiều nhà trống đến nỗi nếu ai muốn đến ở thì cứ chọn bất kỳ nhà nào cũng được” Marques nói vậy.

Với Veracruz, việc thành lập Fairbnb là nhằm dân chủ hóa và giảm bớt sự thương mại hóa việc cho thuê nhà nghỉ ngắn ngày, dù rằng việc thương mại hóa đó là không thể biến mất cho dù cả thế giới có thấy lo ngại đi chăng nữa. 

Những ý tưởng như vậy rất giống với mục đích ban đầu của Airbnb khi khởi sự vào năm 2008 với tagline “quên khách sạn đi.” Ý tưởng này, được tóm tắt trong email  mà nhà đồng sáng lập Joe Gebbia viết cho nhà đồng sáng lập Brian Chesky, khi đó là bạn cùng phòng. Thư viết, ý tưởng đó là “một cách kiếm vài đồng – bằng cách biến chỗ ở của chúng ta thành “dịch vụ lưu trú và ăn sáng của các nhà thiết kế – mời các nhà thiết kế trẻ đi “ngủ lang” trong thành phố.”

Nhưng giờ thì Airbnb đang phải đối mặt với những lời chỉ trích nặng nề vì tác động của họ đối với các thành phố, tuy nhiên họ bác bỏ những chỉ trích này.

Các phân tích chỉ rõ, việc cho thuê nhà ngắn ngày theo Airbnb mang lại lợi nhuận cao cho một vài chủ nhà, nhưng lại cướp đi nguồn cung nhà ở dành cho cư dân, đẩy giá nhà tăng lên và tác động bất lợi đến cư dân các thành phố từ Palma de Mallorca ở Tây Ban Nha cho tới Venice, Italy.

Một báo cáo của trường đại học McGill về hoạt động của Airbnb ở New York từ năm 2014 tới năm 2017, công bố vào tháng 1 năm 2018, cho thấy, số người cho thuê nhà của mình làm dịch vụ Airbnb đã làm tăng 1,4% giá thuê nhà dài hạn. Báo cáo cũng nói rằng, những người quản lý nhiều nhà Airbnb tuy chỉ chiếm 12% số chủ nhà, nhưng kiếm tới hơn ¼ lợi nhuận.

Alec Behrens, đồng sáng lập của trang Booking.com, đối thủ của Airbnb – vốn chỉ làm việc với khách sạn với mức hoa hồng thấp hơn các công ty lữ hành – đầu tiên ngưỡng mộ Airbnb. “Nếu bạn có một ngôi nhà và đi cắm trại vào mùa hè, trong khi ai đó lại ở và sống như người địa phương, thì có sao đâu? Thật là tuyệt vời! Nhưng giờ thì Airbnb đã trở thành thứ ngược lại, thành giá trị cổ phần, và đó là một cuộc chơi khác,” Behrens nói.

Thuê nhà ngắn ngày đã dịch chuyển từ mục đích ban đầu thành một thứ gây hại cho số đông và mang lại lợi ích cho số ít, David Wachsmuth, đại học McGill, người nghiên cứu Airbnb và là đồng tác giả của báo cáo nói như vậy.

“Khi anh nhìn vào tác động đối với một thành phố, anh sẽ thấy có nhiều kẻ thua hơn người thắng. Một số ít những người chủ nhà kiếm được tiền, nhưng ai cũng phải chịu giá thuê cao hơn một chút, ai cũng có những vấn đề về chất lượng cuộc sống. Từ góc nhìn đơn thuần là chăm sóc cư dân thì các thành phố cần phải hạn chế hoạt động cho thuê kiểu đó.”

Các nền tảng cho thuê nhà có mục đích đạo đức hơn, chẳng hạn như Fairbnb, có thể có hiệu quả, Wachsmuth nói, nhưng chỉ khi các thành phố làm được việc xiết chặt quản lý để ngăn các bên cạnh tranh, tránh tình trạng định giá thấp các lựa chọn mang tính xã hội hơn này.  

“Cái khó ở đây là họ sẽ làm làm thế nào vì cực kỳ khó xiết chặt quy định đối với những chủ nhà không thể xác định được. Airbnb sẽ chiến đấu tới cùng để chống lại việc cung cấp thông tin.” 

Airbnb kịch liệt bác bỏ việc họ góp phần làm diễn ra tình trạng tân trang các khu phố cũng như làm tăng giá nhà cửa. Họ dẫn ra những nghiên cứu cho thấy là họ đã có những tác động tích cực đến nền kinh tế với con số hơn 1 tỷ đôla thuế du lịch và khách sạn. Ngoài ra còn có những ý kiến cho rằng Airbnb tạo điều kiện cho mọi người tăng thêm thu nhập.

_{Ảnh: DREW ANGERER/GETTY IMAGES}

_{Những người ủng hộ Airbnb bên ngoài Khách sạn InterContinental New York Barclay Hotel tháng 11/2018, nơi các nhà điều hành khách sạn toàn cầu và các quan chức thành phố tham dự hội nghị bàn cách kiềm chế Airbnb.}

Giữa những chỉ trích và bác bỏ, Fairbnb hy vọng khai thác được con số đang gia tăng những người quan tâm tới du lịch một cách thận trọng. Cũng hệt như khi nghĩ về việc mua sắm hay di chuyển “tốt”, Veracruz nói, bạn cũng nên bắt đầu nghĩ tới những giá trị đạo đức của việc đi nghỉ. Bạn nên nghĩ xem mình mang gì tới cho những người dân địa phương nơi bạn tới tham quan, du lịch./.

Lương Anh, theo HuffPost