Sản phẩm ống hút tre Sơn La được làm từ cây loi, vốn là loại cây có nhiều ở tỉnh Sơn La, những địa phương khác có rất ít

Gặp Lê Tiến Dũng tại xưởng sản xuất ống hút ở xã Chiềng Cọ, thành phố Sơn La, khi anh đang kiểm tra độ hoàn thiện của sản phẩm ống hút để chuẩn bị xuất khẩu ra nước ngoài. Quệt vội giọt mồ hôi trên trán, Dũng cho biết: Trong một lần đi du lịch nước ngoài, vô tình được sử dụng ống hút tre, cảm thấy rất sạch sẽ mà lại thân thiện với môi trường, cộng với từ bé đã được tiếp xúc với cây loi, là loại cây cùng họ với cây tre, ở Sơn La  có nhiều, nhưng ở những nơi khác  rất ít, nên Dũng đã nung nấu ý định làm sản phẩm ống hút hữu cơ ngay tại quê nhà.

Anh Lê Tiến Dũng hi vọng sản phẩm ống hút tre sẽ góp phần đẩy lùi rác thải nhựa, góp phần bảo vệ môi trường

Đầu năm 2018, Dũng bắt tay vào thực hiện lô sản phẩm đầu tiên, tuy nhiên, từ ý tưởng đến thực tế là cả quá trình gian nan, đòi hỏi sự bền chí. Trong 3 tháng đầu, lô sản phẩm nào làm ra cũng bị hỏng, không nứt vỡ thì xỉn màu, loang lổ. Nhưng không nản chí, Dũng tiếp tục mày mò, nghiên cứu, thay thế, cải tiến thiết bị làm sao để khắc phục toàn bộ nhược điểm của những sản phẩm trước, như: thay thế lưỡi cưa của máy cắt bằng lưỡi cưa của máy cắt sắt để ống không bị vỡ; cải tiến máy sấy để loại bỏ khói ra khỏi buồng sấy, không làm sản phẩm mất màu tự nhiên.

Quy trình để tạo ra một sản phẩm ống hút cũng khá kỳ công.

Ngay từ khâu chọn nguyên liệu, hay cắt ống theo quy chuẩn cũng phải trải qua nhiều thất bại

"Làm ra thành phẩm thì rất là nhiều thất bại, từ những cái máy móc để làm làm sao cho nó hiệu quả nhất và nhanh nhất, cái thứ 2 nữa là ống làm sao ra nó phải đẹp và chất lượng. Rất là nhiều lần thất bại, nhiều khi là cũng nản chí, từ những lần như thế thì cứ hỏng chỗ nào mình lại sửa chỗ đó, qua mày mò, đúc rút kinh nghiệp thì lô sản phẩm đầu tiên ra thị trường cho dù khách hàng không hài lòng cho lắm, nhưng đây là sản phẩm hữu cơ đâm ra là mọi người cũng tham gia góp ý thì mình cũng cải tiến dần" - Tiến Dũng chia sẻ. 

Có nhiều kích cỡ, phù hợp với nhu cầu của người sử dụng như uống nước, uống cà phê, trà đá...

Dũng cho biết thêm, quy trình để sản xuất ra sản phẩm ống hút loi cũng khá kỳ công, từ khâu khai thác nguyên liệu đến cắt cây loi theo kích thước quy chuẩn từ 20 - 23 cm, mài đầu ống rồi luộc trong vòng 24 tiếng bằng nước muối để xử lý mối mọt, hạn chế co nứt, đến khâu làm bóng và sấy ở nhiệt độ cao, tất cả quy trình có đến hơn 95% là làm thủ công và đặc biệt là không chất bảo quản. Trong quá trình sản xuất vẫn có rủi ro một số ống bị nứt vỡ, còn những sản phẩm hoàn thiện vẫn giữ được màu sắc và mùi thơm của cây loi, quan trọng nhất là sản phẩm có thể tái sử dụng nhiều lần và thân thiện với môi trường.

"Thành phẩm của mình ra thì chắc chắn là cũng sẽ đẩy lùi cái sản phẩm ống hút nhựa, cũng hạn chế được rác thải nhựa dùng 1 lần. Tôi cũng muốn là làm sao để những người làm quán nước hiểu rõ hơn về cái nguy hại, về những độc tố từ trong ống hút nhựa người ta đang sử dụng và người ta quay sang sử dụng ống hút tre này, có thể tái sử dụng nhiều lần" - Dũng nói. 

Sản phẩm ống hút tre Sơn La đã có mặt tại nhiều tỉnh trong cả nước, và nhất là đã có mặt tại các thị trường tiên tiến, yêu cầu vệ sinh thực phẩm cao như các nước Liên minh Châu Âu, Nga, Pháp, Đài Loan...

Hiện nay, 8 xưởng sản xuất ống hút của Dũng đã tạo việc làm cho gần 100 lao động địa phương, công xuất gần 100.000 ống hút/ngày; với giá bán từ 1.400đ đến 1.700đ một ống hút, sau gần 2 năm, sản phẩm ống hút tre Sơn La của Dũng đã có mặt tại nhiều tỉnh trong cả nước, và nhất là đã có mặt tại các thị trường tiên tiến, yêu cầu vệ sinh thực phẩm cao như các nước Liên minh Châu Âu, Nga, Pháp, Đài Loan… các sản phẩm đều được người sử dụng đón nhận và ủng hộ nhiệt tình, góp phần hạn chế việc sử dụng ống hút nhựa, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. 

Bên cạnh việc góp sức bảo vệ môi trường, mô hình làm ống hút tre còn tạo việc làm cho gần 100 lao động địa phương

Anh Tòng Tuấn Cường, chủ quán Cường Béo, phường Chiềng Lề, thành phố Sơn La đã bỏ hẳn ống hút nhựa, chuyển sang dùng ống hút tre: "Từ khi mình nhập ống hút tre này về dùng thì khách hàng dùng rất là thích, tại vì dùng cảm giác nó gọn nhẹ, cũng rất thuận tiện khi cầm tay. Thứ 2 là về kinh tế thì dùng cái ống hút này có thể dùng được từ 30 đến 50 lần, sau mỗi lần sử dụng thì mình có đồ cọ rửa sạch sẽ, phơi khô ráo dùng rất thoải mái, vừa tiết kiệm chi phí, vừa bảo vệ môi trường".

Đi kèm với sản phẩm là dụng cụ vệ sinh ống hút với phần đầu cũng được làm từ tre, đảm bảo để ống hút luôn sạch sẽ, có thể tái sử dụng từ 30 đến 50 lần

Tuy nhiên hiện nay, tình trạng chặt, phá rừng, phát cỏ làm nương vẫn còn tiếp diễn, ảnh hưởng trực tiếp đến vùng nguyên liệu sản xuất, chính vì vậy Lê Tiến Dũng mong muốn các cơ quan chức năng quan tâm, hỗ trợ bảo tồn vùng nguyên liệu, vừa để bảo vệ rừng, vừa để sản phẩm ống hút tre Sơn La đáp ứng được yêu cầu của thị trường trong và ngoài nước./.

Trấn Long/VOV Tây Bắc