Nhà đày Buôn Ma Thuột có diện tích gần 2 ha, có địa chỉ tại số 18 đường Tán Thuật, phường Tự An, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk được thực dân Pháp dựng lên từ những năm 1930 theo lối kiến trúc hình chữ U khép kín với sáu lao và một xà lim. 

Nhà đày Buôn Ma Thuột có giá trị lịch sử đặc biệt trong cơ tầng, hệ thống nhà tù, nhà đày ở nước ta. Nhà đày là biểu tượng của ý chí kiên cường, bất khuất, là niềm tin tất thắng vào thắng lợi của các chiến sỹ cách mạng bị bắt tù đày của cách mạng Việt Nam. Trong số hàng ngàn tù nhân bị giam giữ, đầy ải tại đây, nhiều chiến sỹ cộng sản như: Nguyễn Chí Thanh, Võ Chí Công, Tố Hữu, Phan Đăng Lưu, Hồ Tùng Mậu… sau khi thoát khỏi nhà đày trở về tiếp tục hoạt động cách mạng và trở thành những cán bộ chủ chốt, giữ các vị trí quan trọng của Đảng, Nhà nước.

Nhà đày Buôn Ma Thuột được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đặc cách xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa Quốc gia tháng 7/1980 và được trùng tu hai lần vào các năm 1992 và 2006. Đến nay di tích vẫn giữ nguyên vẹn mô hình kiến trúc cũ gồm: cổng, xà lim, lao, nhà làm việc của quản ngục, bệnh xá, nhà bếp và tường rào. Hiện nay, Nhà đày được đưa vào khai thác, phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu của nhân dân và du khách. Từ năm 2015 đến nay, di tích đã đón 47.000 lượt du khách trong và ngoài nước đến thăm quan, nghiên cứu lịch sử. Tuy nhiên, một số hạng mục công trình Nhà đày Buôn Ma Thuột đã bị xuống cấp, hiện vật được sưu tầm còn khá ít; cổng phía Tây thời Pháp đang bị người dân lấn chiếm, khiến di tích chưa thể phát huy hết giá trị.

Với những giá trị vốn có, Di tích quốc gia đặc biệt Nhà đày Buôn Ma Thuột sẽ trở thành điểm nhấn văn hóa, “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống cách mạng cho các thể hệ hôm nay và mai sau, góp phần bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc, phát triển du lịch địa phương.

Lương Trang - theo TTXVN