Hai con nghê đá ở đền Quát, xã Yết Kiêu, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, được người dân trong thôn gìn giữ từ thế kỷ thứ XVIII. Từ nhỏ đến nay, cụ Phạm Hữu Lương (trên 80 tuổi) luôn gắn bó với đền, và đôi nghê đá trước cửa đền như là biểu trưng của sự trường tồn trong văn hóa truyền thống Việt từ xưa. Vì vậy, cụ cùng người dân trong làng thường xuyên bảo quản và gìn giữ đôi nghê quý này.

Cụ Phạm Hữu Lương, thôn Quát, xã Yết Kiêu, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương, cho biết: "Đây là kỷ niệm chính của cụ Yết Kiêu khi đấu vật thắng đô châu ở Đông Triều. Đô Châu nhận thua rồi cụ Yết Kiêu nhận được phần thưởng là 10 vuông vải phủ lên 2 ông sấu đá này." 

Không chỉ vậy, nhiều đình, đền ở Hải Dương vẫn còn lưu giữ nhiều đôi nghê có lịch sử hàng trăm năm như đôi nghê gỗ trong đình Tự Đông, phường Cẩm Thượng, thành phố Hải Dương. 

Ông Đinh Quang Tâm, Phó Ban quản lý đình Tự Đông, phường Cẩm Thượng, thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương, cho biết: "Về đôi nghê, chúng tôi được biết là các cụ truyền lại từ khi thành lập đình từ thời Hậu Lê đến giờ. Chúng tôi thường xuyên gìn giữ bảo quản hàng ngày hàng tháng, có người bảo vệ và chúng tôi cố gắng gìn giữ vì đây là vật rất cổ và hiếm."

Để bảo tồn và phát huy linh vật nghê Việt, Bảo tàng tỉnh Hải Dương đã trưng bày nhiều linh vật nghê Việt để du khách cũng như người dân tìm hiểu học tập và nghiên cứu, qua đó hiểu hơn về linh vật truyền thống này. 

Ông Vũ Đình Tiến, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hải Dương, cho biết: "Năm 2019, Bảo tàng tỉnh Hải Dương đã phối hợp với Cục Mỹ thuật triển lãm linh vật nghê Việt, qua đây để tuyên truyền tới mọi tầng lớp nhân dân, tăng ni phật tử, từ đó có biện pháp bảo vệ linh vật nghê Việt một cách tốt nhất".

Để bảo tồn và phát huy giá trị linh vật nghê Việt, ngành văn hóa tỉnh Hải Dương cũng đã thành lập các đoàn thanh tra đi thanh tra các cơ sở thờ tự có linh vật ngoại lai và trao đổi với địa phương để có giải pháp đưa linh vật ngoại lai ra khỏi cơ sở di tích,đồng thời tuyên truyền để nâng cao nhận thức trong bảo vệ linh vật nghê Việt cũng như các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc./.

Vietnam Journey/ TTXVN