Sáng nay (18/7), Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) khởi công vở kịch hát “Ngàn năm mây trắng”. Đây là tác phẩm được dàn dựng để đăng ký tham dự Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ IV, Hà Nội - 2019 do Hội Nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam tổ chức, đồng thời cũng là công trình kỷ niệm 74 năm thành lập VOV (7/9/1945-7/9/2019) và 70 năm thành lập Nhà hát VOV.

“Ngàn năm mây trắng” là kịch bản văn học của PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ; Chuyển thể kịch hát: NS Hoàng Song Việt và NSƯT Thanh Ngoan. Với sự tham gia của NSƯT Thanh Ngoan - NSƯT Triệu Trung Kiên (Đạo diễn); Họa sỹ Hồng Vân (Thiết kế mỹ thuật); NSƯT Duy Hòa (Sáng tác âm nhạc); Hồng Hải (Thiết kế ánh sáng); Tuyết Minh (Biên đạo múa); Minh Hùng (Thiết kế trang phục).

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ cho biết ông viết vở kịch thơ này từ đề tài và cảm hứng các câu chuyện cổ tích, các truyền thuyết về Hòn Vọng Phu, về nàng Tô Thị.

"Câu chuyện về nàng Tô Thị có cái kết tôi không thích. Tôi muốn viết một câu chuyện về nàng Tô Thị theo suy nghĩ của mình và chắc cũng là suy nghĩ của nhiều người. Đối với một dân tộc Việt Nam trải qua nghìn năm binh lửa, đã có vô vàn Hòn Vọng Phu: người vợ chờ chồng nơi chiến trận trở về; chờ chồng đi biển nhưng bặt vô âm tín; chờ chồng đi làm ăn buôn bán phương xa; chờ chồng đi sứ, đi ra nước ngoài hay một số lý do, hoàn cảnh nào đó… Trong đó, sự tích (hay truyền thuyết) chờ chồng nơi chiến trận, nỗi niềm chinh phụ - chinh phu vẫn tiêu biểu và điển hình hơn cả. Và sự tích về nàng Tô Thị muôn đời lay động lòng người. Ở nơi địa đầu xứ Lạng của Tổ quốc, phía trên động Tam Thanh, chùa Tam Thanh, thành Nhà Mạc, bên kia là nước láng giềng Trung Quốc…lại có pho tượng đá tự nhiên hình mẹ bồng con gợi cho chúng ta hình tượng chinh phụ chờ chồng".

Năm 1997, PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ thăm, chiêm bái tượng đá nàng Tô Thị, và ông đã viết bài thơ “Trước nàng Tô Thị”: “Sau ngàn năm, sau vạn năm/Tôi theo câu hát xa xăm tìm về/Nẻo đường hun hút sơn khê/Vẳng trong gió núi vỗ về lời ru/Chiều nao khói lửa mịt mù/Ôm con nàng ngóng chinh phu cuối trời/Hay từ đất khách xa xôi/Vần thơ đi sứ rối bời niềm đau/Hay nơi ngõ vắng sông sâu/Thương trường lỡ bước vó câu bẽ bàng/Mỏi mòn nửa kiếp hồng nhan/Sương khuya nhuốm tóc, mưa ngàn dội vai/Tạc trong trời rộng đất dài/Cho muôn sau bức tượng đài tình yêu/ Tôi đi trong ngẩn ngơ chiều/Vọng từ hồn đá bao điều đơn sơ/ Hóa thành non nước đợi chờ/Nàng Tô Thị chẳng chơ vơ giữa đời/Tim hồng còn rỏ máu tươi/Chảy trong huyết quản triệu người nhân gian/Mắt còn vời vợi Nam Quan/Tảo tần bóng núi non ngàn bãi dâu/Ngàn năm mây trắng trên đầu...”

Bài thơ tiếp tục là cảm hứng, là tứ để ông viết kịch thơ “Ngàn năm mây trắng” vào đầu năm 2019.

Ba nhân vật chính của vở kịch thơ là Tô Thị (người vợ), Trần Khôi (người chồng), Trương Lỗ (kết nghĩa huynh đệ với Trần Khôi, cuối cùng lộ rõ là kẻ thủ ác). Các nhân vật của tác phẩm được thể hiện số phận, tính cách một cách rõ nét thông qua tài năng, năng khiếu nghệ thuật của các diễn viên thể hiện qua các loại hình nghệ thuật truyền thống như hát Chèo, Cải lương, hát Xẩm, hát Văn Huế. Cũng vì điều này, vở diễn có cùng lúc hai đạo diễn đó là Đạo diễn - NSƯT Thanh Ngoan phụ trách phần Chèo, Xẩm, hát Văn Huế; Đạo diễn - NSƯT Triệu Trung Kiên phụ trách phần Cải lương.

Đạo diễn - NSƯT Triệu Trung Kiên phát biểu tại buổi lễ

Chia sẻ về vở kịch hát “Ngàn năm mấy trắng”, đạo diễn, NSƯT Triệu Trung Kiên cho biết: ““Ngàn năm mây trắng” sẽ là vở kịch hát, mà phần “hát” ở đây sẽ là âm hưởng của các loại hình Cải lương, Chèo, Hát Xẩm và hát Văn Huế. Khi xem “Ngàn năm mây trắng” người xem trong nước và quốc tế sẽ có trải nghiệm thú vị khi cùng lúc được thưởng thức nhiều loại hình âm nhạc và nghệ thuật truyền thống của Việt Nam. Thử nghiệm mang lại những kết quả khác nhau, có thể thành công hoặc không thành công. Nhiều người sẽ băn khoăn, hồ nghi, nhưng tôi hoàn toàn chấp nhận. “Ngàn năm mây trắng” được xác định tiêu chí là thử nghiệm, có thể làm theo cảm hứng sáng tạo của nghệ sĩ. Cá nhân tôi rất mong chờ hiệu quả cho lần đầu tiên mạnh dạn hòa trộn các loại hình sân khấu vào với nhau. Bên cạnh đó còn sự thể nghiệm của các ngôn ngữ sân khấu khác nữa tạo nên 1 tác phẩm sân khấu mang nhiều tìm tòi. Sự tìm tòi, đổi mới, cách tân cho các tác phẩm sân khấu luôn cần thiết để khán giả có sự trải nghiệm và tạo cảm xúc”.

Tham gia vở diễn là các nghệ sĩ nổi tiếng của Nhà hát VOV cùng một số nghệ sỹ thuộc Nhà hát Cải lương Việt Nam và Nhà hát Chèo Việt Nam như NSƯT Thu Trang (vai Tô Thị), NS Quang Khải (vai Trương Lỗ), NS Tuấn Thanh (vai Trần Khôi), NSƯT Văn Chương (vai Trần Khôi 2), NS Tất Dũng (vai Trần Khôi 3…cùng một số nghệ sỹ, diễn viên và Dàn nhạc Dân tộc Nhà hát VOV.

NSƯT Thu Trang (vai Tô Thị) chia sẻ tại họp báo.

NSƯT Thu Trang (vai Tô Thị) chia sẻ: “Tích nàng Tô Thị ngay từ bé thơ chúng ta ai cũng nghe chuyện cổ tích “Hòn Vọng phu”, có rất nhiều cách kể về nàng Tô Thị, về thân phận nàng Tô Thị như thế nào, cuộc sống của nàng ra sao, nàng gặp phải chuyện gì… trong câu chuyện này, các tác giả muốn gợi lên hình ảnh người phụ nữ khi đất nước lâm nguy, họ luôn luôn phải hi sinh hạnh phúc gia đình để người chồng của mình đi chinh chiến, giữ gìn giang sơn xã tắc. Tác phẩm khắc họa nỗi chờ đợi, khắc khoải, lo lắng, nhớ thương của những người phụ nữ đối với người chồng của mình nơi xa trường, đồng thời tôn vinh sự thủy chung, tấm lòng của người phụ nữ Việt Nam qua nhân vật Tô Thị”.

Người xem sẽ thú vị và ngạc nhiên khi các ca sỹ (hát truyền thống và hát nhạc mới) của Nhà hát VOV hóa thân trên sân khấu bằng những đòi hỏi khắt khe của kịch hát, kịch nói, múa. Vì vậy có thể nói “Ngàn năm mây trắng” vừa là vở kịch thơ, kịch hát tham gia Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm, vừa là sự thử nghiệm có tính “lột xác” của chính các nghệ sỹ và của Nhà hát VOV.

Sau khi tham gia Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ IV, Hà Nội - 2019 do Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam tổ chức, vở “Ngàn năm mây trắng” sẽ phục vụ công chúng ở Nhà hát VOV, Nhà hát Lớn Hà Nội, trên các kênh sóng phát thanh, truyền hình của VOV, một số đài phát thanh, truyền hình và một số địa phương trong cả nước./.

Hà Phương/VOV.VN