Là một cơ sở nổi tiếng, có thâm niên hàng chục năm trong lĩnh vực sản xuất các mặt hàng Thủ công mỹ nghệ, chủ lực là lọng – đèn mang đặc trưng của Huế, Cơ sở sản xuất Lọng - đèn Ngọc Tuyên của Nghệ nhân ưu tú Hoàng Ngọc Tuyên (75 tuổi), nằm tại địa chỉ số 14/289 đường Bùi Thị Xuân (P. Phường Đúc) những ngày qua đã khẩn trương và hối hả làm ra các sản phẩm phục vụ Festival.

Qua trao đổi, Nghệ nhân Hoàng Ngọc Tuyên vui vẻ cho biết: “Đến với Festival nghề truyền thống Huế 2019, ngoài sản phẩm chủ lực là lọng – đèn như lâu nay thì chúng tôi sẽ đem đến khoảng 6 sản phẩm mới đều làm bằng tre là: Mô hình tháp Linh Mụ, xe đạp nước, cối giã gạo của dân tộc miền núi, guồng đưa nước, chùa Một Cột… nhằm đáp ứng thị hiếu, quà lưu niệm của khách hàng, cũng như quảng diễn, quảng bá cho lễ hội nghề. Thời gian qua, cơ sở có trên dưới 30 nhân công làm việc thường xuyên để kịp tiến độ công việc”.

Được biết, để hoàn thành một chiếc lọng hay tán, đèn phải trải qua hàng chục công đoạn đòi hỏi tính tỉ mỉ cao, sự kỳ công và lòng đam mê. Làm lọng, tán để không bị sệ, sụp là điều rất khó. Khung và thân lọng khi giăng hoặc gập phải nhẹ nhàng, đều đặn đẹp mắt. Nan lọng làm bằng tre, hoặc nứa tươi, được xử lý kỹ, rồi khoan lỗ, uốn cong bằng hơi lửa. Theo Nghệ nhân Tuyên thì đây là khâu quan trọng nhất, người thợ phải kết hợp sự khéo léo của đôi bàn tay, uốn phải đúng kỹ thuật, cộng với “xử lý” độ nóng của lửa sao cho hợp lý để làm cong đoạn tre. Tất cả phải tính toán về kỹ thuật và khâu chọn vật liệu tre, nứa, gỗ.

Nghệ nhân Tuyên chia sẻ thêm: “Ngày trước, các công đoạn để làm lọng, tán đều bằng tay, sản phẩm làm ra không nhiều. Nhưng sau nhiều năm mày mò, tôi đã nghiên cứu và chế tạo ra một số máy như khoan, dập, bào, tách… đưa vào ứng dụng, hoạt động. Nhờ đó mà năng suất sản phẩm tăng rất nhiều lần so với trước đây”. 

Hiện mỗi ngày, cơ sở Ngọc Tuyên sản xuất được hàng chục cặp đèn, các mặt hàng lưu niệm... nhưng lọng thì chỉ có khoảng 5 cặp/ngày, bởi đây là sản phẩm công phu, đòi hỏi sự đầu tư rất lớn. Một cặp lọng tùy độ công phu có giá dao động từ 500 nghìn đồng đến 3 triệu đồng.   

Không chỉ chuyên về lọng, tán, nghệ nhân Tuyên còn chế tác các loại đèn trang trí, những ngôi tháp, ngôi chùa và các mặt hàng lưu niệm bằng tre, nứa, gỗ rất tinh xảo, có giá trị cao về nghệ thuật thẩm mỹ. Các sản phẩm này đã được đánh giá cao tại các cuộc thi, hội thi hàng thủ công mỹ nghệ ở Trung ương, địa phương và các tỉnh thành khác. 

Điển hình, sản phẩm Túi xách nữ - đạt Giải Khuyến khích trong Hội thi sản phẩm Thủ công mỹ nghệ làm hàng lưu niệm phục vụ du lịch Huế năm 2008; sản phẩm Cá chép lồng – đạt giải xuất sắc tại Hội chợ Làng nghề truyền thống Việt Nam – Asean 2005; Các sản phẩm Cối giã gạo dân tộc, Xe xích lô, Đèn ngủ có lọ hoa, Công cụ phân loại thóc, Xe đạp nước, Đèn chùm –  đạt giải Sản phẩm tiêu biểu: Hội thi Sản phẩm Thủ công lần thứ tư năm 2007 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

Bên cạnh đó, các mẫu đèn như đèn hoa sen, đèn lồng, đèn kéo quân của cơ sở Ngọc Tuyên cũng đã nhiều lần tham gia những lễ hội lớn như Lễ Phật Đản, lễ Tế Nam Giao,… Trải qua 30 năm tồn tại và phát triển, hiện nay cơ sở làm lọng và lồng đèn của nghệ nhân Hoàng Ngọc Tuyên ngày càng nhận được nhiều đơn đặt hàng ở trong Nam, ngoài Bắc, các sản phẩm của ông đã có mặt ở nhiều hội chợ, triển lãm trong nước, quốc tế và được nhiều người biết đến.

Đã quá quen với các mặt hàng của cơ sở lọng – đèn Ngọc Tuyên trong các kỳ Festival nghề Huế, ông Hoàng Viết Dũng (trú tại TP Huế) cảm nhận: “Tre luôn tạo cảm giác bình yên cho bất cứ không gian nào được trang trí. Với chất liệu là cây tre – nứa gần gũi, đã đi vào tiềm thức, tâm khảm của người Việt; cộng với những chiếc lọng - đèn được thêu những hình ảnh về quê hương, đất nước…, tôi thấy những sản phẩm của cơ sở Ngọc Tuyên không chỉ đơn thuần đậm chất nghệ thuật mà còn tạo được sự độc đáo và vẫn giữ được bản sắc dân tộc”.

Các nhân công tại cơ sở lọng - đèn Ngọc Tuyên khẩn trương chuẩn bị các sản phẩm

Nói đến tương lai, nghệ nhân Hoàng Ngọc Tuyên tự hào và yên tâm vì có những người con đang nối nghiệp. Kể từ khi lần đầu tiên tham gia các kỳ Festival Huế từ năm 2002, ông Tuyên luôn háo hức được trưng bày sản phẩm của mình nhằm quảng bá cho du khách thập phương biết đến nghề truyền thống này. Cơ sở lọng đèn Ngọc Tuyên luôn nhận lời tham gia các hội chợ có không gian triển lãm dành cho làng nghề, sản phẩm truyền thống tại Huế và các tỉnh với tinh thần và mong muốn giới thiệu đến bạn bè về đặc sản làng nghề của Huế

Có thể nói, cùng với các làng nghề - cơ sở nghề truyền thống khác, cơ sở sản xuất lọng - đèn Ngọc Tuyên đã góp thêm những sản phẩm màu sắc rực rỡ, để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp cho Festival nghề truyền thống Huế 2019; quan trọng hơn là quảng bá thương hiệu cho lọng – đèn xứ Huế đến du khách thập phương.

Theo huecity.gov.vn