Du khách nước ngoài chọn mua sản phẩm thủ công mỹ nghệ tại chợ đêm Dinh Cậu, đảo Phú Quốc. (Ảnh: Hoàng Hải/TTXVN)

Khái niệm kinh tế du lịch đêm đã trở nên quen thuộc ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Khái niệm này nhằm chỉ các hoạt động diễn ra trong khoảng thời gian từ 18 giờ ngày hôm trước đến trước 6 giờ ngày hôm sau.

Các hoạt động trải nghiệm về đêm tại những điểm đến, nếu được khai thác phù hợp, đúng hướng sẽ góp phần đáng kể vào việc thu hút du khách, tăng doanh thu cho ngành du lịch… Nhưng để xây dựng và khai thác hiệu quả các sản phẩm dịch vụ diễn ra vào khung giờ này lại đòi hỏi phải có các chính sách đồng bộ, hài hòa và cả cách làm mang tính đột phá, phù hợp với đặc thù từng địa phương.

Du khách muốn có nhiều trải nghiệm hơn

Nhiều du khách, nhất là du khách quốc tế khi đến Thành phố Hồ Chí Minh, chia sẻ, bên cạnh việc được đi tham quan, tìm hiểu các di tích, công trình kiến trúc đặc sắc của thành phố phương Nam sôi động vào ban ngày, họ còn mong muốn tiếp tục khám phá, trải nghiệm nhịp sống về đêm của thành phố với những nét riêng mà ban ngày du khách khó có thể cảm nhận hết.

Anh Erik Burger - một du khách đến từ Hà Lan, chia sẻ anh đến Thành phố Hồ Chí Minh du lịch kết hợp với công việc vào những ngày giữa tháng 11/2019, đúng dịp tại thành phố diễn ra Liên hoan Ẩm thực Món ngon các nước lần thứ 14.

Điều khiến Erik Burger cảm thấy thích thú là sau một ngày bận rộn giải quyết công việc, trong những ngày lưu lại thành phố, vào buổi tối, anh đã kịp cùng bạn bè đến Liên hoan ẩm thực để thưởng thức hàng loạt món ăn đường phố của Việt Nam và các quốc gia khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan… tại hơn 50 gian hàng.

Sau 3 buổi tối liên tục đến liên hoan, được thưởng thức nhiều món ăn và chứng kiến tài nghệ chế biến các món ăn của các thành viên Hội đầu bếp chuyên nghiệp Sài Gòn, Erik Burger tỏ ra khá tiếc nuối vì phần thuyết minh, giới thiệu món ăn của người bán hàng trực tiếp tại một số các gian hàng còn khá đơn giản, chưa được đầu tư nhiều để giúp du khách hiểu rõ hơn về lịch sử món ăn gắn với một địa phương, một nét văn hóa đặc thù…

Bà Nguyễn Thị Ánh Hoa, Phó Giám đốc Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết năm 2019, Thành phố Hồ Chí Minh ước đón trên 8,5 triệu lượt du khách quốc tế, tăng khoảng 14% so với năm 2018.

Với mong muốn ngày càng có nhiều sản phẩm đặc sắc, mang tới cho du khách những trải nghiệm thú vị, Sở Du lịch tổ chức đa dạng các sự kiện, hoạt động văn hóa, lễ hội, trong đó có khá nhiều hoạt động trong khuôn khổ chuỗi sự kiện được các đơn vị tổ chức cân nhắc sắp xếp diễn ra vào buổi tối, tại các không gian mở, tạo cho du khách những trải nghiệm khác biệt hơn về nhịp sống, không gian thành phố so với ban ngày.

Thời gian tới, những người làm du lịch ở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục xây dựng và khai thác đa dạng hơn các sản phẩm du lịch về đêm một cách phù hợp để thu hút ngày càng nhiều du khách đến và cảm nhận.

Không chỉ có Thành phố Hồ Chí Minh, một trong những điểm đến khác cũng được đánh giá là bước đầu đã có những hoạt động du lịch, trải nghiệm vào buổi tối, thu hút được nhiều du khách, đó là huyện đảo Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang).

Theo ông Huỳnh Văn Sơn, Giám đốc Công ty Du lịch Ngôi Sao biển Sài Gòn, doanh nghiệp này đã đầu tư phát triển sản phẩm du lịch chợ đêm Phú Quốc. Hầu hết du khách đến đảo ngọc Phú Quốc đều không thể bỏ qua điểm đến chợ đêm trong hành trình của mình.

Du khách chọn mua mặt hàng hải sản tại chợ đêm Dinh Cậu. (Ảnh: Hoàng Hải/TTXVN)

Du khách đến chợ đêm Phú Quốc có thể thưởng thức nhiều đặc sản mang hương vị đặc trưng của biển khơi, chọn mua từ các đặc sản ẩm thực dân dã như nước mắm, hạt tiêu, rượu sim, khô cá...cho đến những món quà lưu niệm ý nghĩa như đồ trang sức từ ngọc trai, ốc biển...

Mô hình chợ đêm Phú Quốc hoạt động hiệu quả đã tạo ra thu nhập ổn định cho khoảng 300 hộ kinh doanh trực tiếp tại chợ và tạo điều kiện cho khá nhiều hộ có nhà ở quanh khu vực chợ, những người làm dịch vụ taxi… có thêm thu nhập đáng kể hàng đêm từ các dịch vụ cho thuê nhà, thuê chỗ để xe bán hàng, dịch vụ taxi…

Chị Trịnh Thanh Thủy - du học sinh Việt Nam tại Pháp, cho biết, về nước vào dip Hè, được đến chợ đêm Phú Quốc, Thủy có cảm nhận chợ như một khu phố thu nhỏ giữa lòng thị trấn Dương Đông, huyện đảo Phú Quốc. Hàng hóa bày bán ở chợ chủ yếu là đồ lưu niệm, các đặc sản của địa phương và các gian hàng ẩm thực.

Người bán hàng niềm nở, thân thiện, giá cả hàng hóa được niêm yết đem lại cho du khách cảm giác yên tâm, thoải mái ngắm nhìn, chọn mua mà không lo bị “ép” giá hay “chặt, chém”... Tuy nhiên, theo Thanh Thủy, ngoài chợ đêm và một số dịch vụ như câu mực… nếu ở Phú Quốc ban đêm có nhiều hơn các hoạt động trải nghiệm vào ban đêm, các du khách, nhất là những du khách trẻ ưa khám phá như Thủy sẽ cảm thấy hài lòng hơn.

Tháo gỡ những bất cập

Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Vietravel, việc đầu tư phát triển các loại hình kinh tế đêm, nếu hiệu quả sẽ góp phần “giữ chân” du khách lưu trú lâu hơn, tạo thuận lợi để du khách chi tiêu, trải nghiệm nhiều hơn tại mỗi điểm đến.

Với mỗi điểm đến doanh thu sản phẩm dịch vụ du lịch vào ban ngày chỉ chiếm khoảng 30%, trong khi 70% còn nằm ở khung giờ đêm. Do đó các hoạt động trải nghiệm, sự kiện phù hợp cần được đẩy mạnh khai thác trong khung giờ đêm để hấp dẫn du khách.

Có thể nói, các hoạt động du lịch diễn ra vào khung giờ đêm dù đã được nhiều chuyên gia, đại diện các doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý khẳng định là “mỏ vàng” cần được khai thác, song hiện nay, việc xây dựng, phát triển các hoạt động này ở nhiều địa phương vẫn gặp không ít khó khăn, bất cập.

Đại diện một số doanh nghiệp lĩnh vực lữ hành, dịch vụ du lịch cho rằng, khi xác định phát triển kinh tế đêm, điều quan trọng là mỗi địa phương phải có cái nhìn đột phá và quy hoạch phù hợp, từ đó xác định cơ chế, chính sách hỗ trợ, sau đó mới kêu gọi các doanh nghiệp tham gia đầu tư.

Cá biệt, đại diện một doanh nghiệp còn nêu dẫn chứng về khó khăn khi muốn đầu tư vào phát triển mô hình du lịch chợ đêm ở một địa phương. Khi xin ý kiến của một số sở, ban, ngành đã “vấp” phải ý kiến: Ủng hộ phát triển sản phẩm chợ đêm nhưng yêu cầu không được sử dụng lòng đường để kinh doanh, kể cả vào khung giờ đêm, do đó doanh nghiệp rất khó để triển khai đầu tư.

Ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Khánh Hòa nêu quan điểm, để kinh doanh du lịch hiệu quả cần tận dụng tối đa mọi nguồn lực và thời gian có thể khai thác. Tuy nhiên việc kinh doanh, khai thác các dịch vụ cần chú ý đến các vấn đề bảo đảm an ninh trật tự và đặc biệt là ô nhiễm tiếng ồn về đêm, tránh ảnh hưởng đến người dân xung quanh.

Còn theo ông Phạm Trung Lương, nguyên Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Du lịch (Tổng cục Du lịch), để quản lý được các hoạt động kinh tế ban đêm có nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp là có thể quy hoạch thành một khu riêng.

Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cần có quy định rõ đối với hoạt động kinh tế đêm, đó là, khi phát triển một hoạt động dịch vụ nào đó thì những yếu tố như quy định về thời gian, môi trường, ánh sáng, khu vực, người tham gia các lĩnh vực đó…phải được đáp ứng đủ; đồng thời cần tăng cường công tác quản lý Nhà nước để tránh những biến tướng, tệ nạn có thể phát sinh từ các hoạt động dịch vụ diễn ra vào khung giờ đêm./.

Thanh Trà (TTXVN/Vietnam+)