Đền mẫu Đồng Đăng - Chốn thờ tự linh thiêng xứ Lạng

Tọa lạc trên một ngọn núi cao, cách cửa khẩu Hữu Nghị 4 km, Đền Mẫu Đồng Đăng thuộc thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn là một trong những ngôi đền vừa thờ Phật, vừa thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh linh thiêng, một trong "Tứ bất tử" trong tín ngưỡng của người Việt.

Bước vào ngôi đền, du khách sẽ đi qua cổng tam quan được thiết kế theo lối chồng diêm hai tầng, xây vòm cuốn với họa tiết và hoa văn đặc sắc. Qua cánh cổng là không gian sân đền rộng lớn, tại đây có 2 tượng voi ở trái phải phủ phục ở lối đi vào nội đền. Cờ ngũ sắc, cờ hội được treo tô điểm thêm cho ngôi đền sự sặc sỡ nhưng vẫn mang đậm dáng vẻ cổ kính, uy linh.

Giữa sân đền là tượng Phật bà Quan Âm cùng một lư hương lớn, đây là nơi đầu tiên du khách sẽ đến lễ trình trước khi bước vào không gian chính điện của đền trên tầng 2, đây là điểm đặc biệt của đền Mẫu Đồng Đăng khác với những ngôi đền khác.

Hai bên lối cầu thang đi lên tầng 2 được đắp hình rồng uốn lượn tinh xảo, tại đây có hai bức tượng hộ pháp là tượng thờ Ông Thiện và Ông Ác, phía bên ngoài trời là ban thờ Mẫu Thượng Thiên, bên trái có ban Cậu bé bản đền, đi sâu vào bên trong là ban thờ Tứ phủ Chầu Bà.

Kiến trúc đền được xây 2 tầng vững chắc, mặt sau lưng dựa vào chân núi đá, mặt trước hướng ra khoảng không rộng lớn là trung tâm thị trấn Đồng Đăng. Mặc dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo nhưng đến nay, đền vẫn giữ được lối kiến trúc xây dựng từ xưa và bảo tồn được kiến trúc nghệ thuật truyền thống và nhiều di vật, cổ vật có giá trị.

Đền Mẫu Đồng Đăng có hệ thống các cung và ban thờ đồ sộ, trang nghiêm gồm 14 cung, 19 ban thờ và 33 pho tượng. Tất cả toát lên sự nguy nga, bề thế của ngôi đền linh thiêng nơi thị trấn vùng biên Xứ Lạng. 

Cung Đệ Nhất là nơi đầu tiên du khách sẽ đến khi bước vào bên trong ngôi đền. Tại đây, được chia làm ba gian thờ. Ở giữa là gian thờ Mẫu Cửu Trùng, bên trái là gian thờ Cô bé bản đền, bên tay phải là gian thờ Quan Trần Triều Đức Đại Vương. Các cột chống, bảng hiệu, trần đền mang đậm phong cách các đình chùa của Việt, được sơn son thếp vàng trang trọng, tạo không khí ấm cúng và toát lên vẻ đẹp thiêng liêng. 

Tiến vào gian trong là Cung Đệ Nhị, đây là cung thờ chính của Tam tòa Thánh Mẫu với 3 bức tượng được đặt ở vị trí là tượng Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhị Thượng Ngàn, Đệ Tam Thoải Phủ với màu sắc áo khác nhau tượng trưng cho các miền Trời, Rừng và Nước. Phía dưới là ban thờ ba cô: Cô Đôi, Cô Bơ và Cô Chín. Đây là không gian thờ các vị nữ thánh có quyền năng bảo trợ và che chở cho sự sống của nhân dân.

Phối thờ liền kề là ban thờ Tứ phủ Ông Hoàng với tượng thờ ông Đệ Nhất, Ông Hoàng Bơ, Ông Hoàng Bảy và ông Hoàng Mười.

Ngoài ra, hai bên còn có hai cung thờ các vị Chư Linh ở bốn miền Vũ Trụ. Bên tay trái là Cung Sơn Trang, bên tay phải là ban thờ Ngũ vị tôn ông. Đây là những vị thánh được nhắc đến với những chiến công chống giặc ngoại xâm, bảo vệ quốc thái dân an.

Thực hiện: Hữu Quảng - Tùng Lâm - Lê Thanh