Mắm tép Hà Yên nức tiếng xa gần

Xã Yên Dương (trước là Hà Yên và Hà Dương), huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá vốn nổi tiếng là một vùng chiêm trũng. Sông Hoạt, sông Tam Điệp chảy qua đây đã tạo nên cho Yên Dương một hệ thống kênh rạch chằng chịt - điều kiện thuận lợi cho tép sinh sống và là nguồn nguyên liệu chính để làm mắm tép.

Ở Hà Yên, người ta làm mắm bằng loại tép đầu nhỏ, người dân địa phương vẫn thường gọi là tép riu. Tép riu có thân hình nhỏ, xanh trong, chỉ sống được ở vùng nước sạch, nhiều rong rêu. Đặc biệt, đoạn sông Hoạt chảy qua Yên Dương có rất nhiều loại tép này. Người dân Hà Yên vốn nổi tiếng chăm chỉ, vào những ngày nông nhàn khoảng tháng 11, tháng 12 âm lịch, bà con trong làng thường rủ nhau dậy sớm đi dũi tép. Tép mang về ăn không hết, bà con bắt đầu nghĩ ra các cách chế biến để bảo quản tép được lâu hơn. Từ đây, món mắm tép Hà Yên ra đời như một sản phẩm của sự cần cù và tiết kiệm. Tép riu làm mắm sẽ cho ra thứ màu đặc biệt, đó là sự pha trộn của màu đỏ với màu vàng, mùi vị thơm ngon, mắm sánh lại đặc. Thế nên mắm tép ở vùng Yên Dương này mới nổi tiếng đến thế. Tương truyền, thuở xưa, mắm tép Hà Yên được lựa chọn là một trong những sản vật để đưa vào cung cấm tiến vua.

Thực hiện: Nguyên Hạnh - Trọng Đại.