Được mệnh danh là “Sapa” của Quảng Ninh, huyện biên giới Bình Liêu không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ tại đỉnh núi Cao Xiêm, Cao Ly hay tại các cột mốc biên giới 1302, 1327…, mà còn là nơi hội tụ nhiều nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số,hấp dẫn nhiều du khách đến trải nghiệm và khám phá.
Khi những đợt gió lạnh tràn về và sương mù giăng kín lối đèo, có thể dễ dàng bắt gặp không khí rộn ràng của "Lễ mừng cơm mới" trên khắp bản làng người Tày ở Bình Liêu, Quảng Ninh. Nhà ít người thì đồ một nồi xôi nhỏ, thịt một con gà; nhà đông người thì đồ một chõ xôi to cùng những món ăn được chế biến từ chính sản phẩm gia đình nuôi trồng được, mời anh em họ hàng, chòm xóm đến chung vui.
Lễ mừng cơm mới, hay còn gọi là “Kên ngài mới”, là một nghi lễ nông nghiệp quan trọng trong mỗi gia đình người Tày. Đó là dịp để gia chủ báo cáo với trời đất, tổ tiên về một năm sản xuất và cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, con cháu khỏe mạnh, dân bản ấm no.
Mâm lễ cơm mới bao gồm xôi lá gừng, thịt khâu nhục, gà luộc,... cùng những món ăn truyền thống của người Tày
Sau nghi thức cúng lễ, mọi người quây quần bên nhau trò chuyện, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất và thưởng thức món xôi lá gừng, món ăn đặc biệt được chuẩn bị công phu. Sau khi gặt vụ lúa mới những hạt gạo nếp sẽ được lựa chọn kỹ, ngâm nước qua một đêm rồi đưa vào chõ hấp được làm bằng gỗ.
Cách thức lựa chọn, chế biến lá gừng là cả một sự tinh tế, khéo léo của người Tày khi làm ra món ăn này. Từ sớm tinh mơ, những chiếc lá gừng xanh mướt, còn đọng sương sớm sẽ được người phụ nữ Tày lên nương hái về, rửa sạch, để ráo nước.
Màu xanh của lá gừng thể hiện cho sự sung túc và đủ đầy
Người Tày quan niệm màu xanh chính là màu của sự tốt tươi, sung túc và đủ đầy. Nếp mới dẻo thơm hòa quyện với vị nồng ấm của lá gừng làm nên một món ăn hài hòa, tròn vị. Là một trong số ít nghi lễ truyền thống còn được giữ nguyên vẹn cho đến ngày nay, mâm cỗ cơm mới đã trở thành hình ảnh đặc trưng của người Tày và món xôi lá gừng cũng trở thành món quà đặc biệt cho du khách đến với Bình Liêu.
Theo VOV Đông Bắc
