Nói đến nhà trình tường phải nói đến Đồng Văn. Và nói đến nhà trình tường ở Đồng Văn lại phải nói đến Thiên Hương. Ngôi làng có cái tên kiêu sa này thực ra vô cùng chân chất, giản dị và gợi lên cảm giác ấm áp, như màu đất nâu vàng của những bức tường trình.

Làng còn có tên là Mã Pắng. Thực ra, cái tên Mã Pắng mới có vẻ hợp với ngôi làng chứ không phải cái tên như ở dưới xuôi mang lên lạc lõng. 

Muốn đến Mã Pắng, phải vượt qua những dốc núi cao trên con đường vắt vẻo chìm trong sương mù. 

Ngoài đầu làng có một dải cây đa khổng lồ, nay chỉ còn thưa thớt, nhưng vẫn có thể cho ta hình dung được về cánh rừng rậm rạp xưa kia, với những cây đa cổ thụ sừng sững giữa núi đồi.

Nếu như nhà trình tường ở nhiều nơi khác đã mai một dần, thay bằng những ngôi nhà xây gạch, mái tôn, thì ở Thiên Hương, nhà trình tường lợp ngói hay tranh vẫn còn san sát, giữ ấm vào mùa đông, mát vẻ vào mùa hè.

Đã có không ít khách du lịch tìm tới đây để được check-in bên những ngôi nhà trình tường nâu vàng ấm áp.

Cấu trúc nhà trình tường thường 3 gian khá đơn giản. Xung quanh nhà có hàng rào đá chắc chắn, có một ít mận, lê, đào, chủ yếu để lấy quả ăn, mùa xuân hoa nở khiến cho cảnh vật quanh nhà bỗng trở nên đặc sắc.

Làng cổ Thiên Hương hay Mã Pắng, ở Đồng Văn, Hà Giang là nơi sinh sống của khoảng 45 hộ dân tộc chủ yếu là Tày, Giáy... Nếu bạn đang trên đường phượt mà lỡ độ đường hoặc muốn nghỉ lại làng, có thể gõ cửa bất cứ nhà nào xin tá túc. Bà con nơi đây vô cùng thân thiện và cởi mở sẽ sẵn lòng cho du khách nghỉ lại qua đêm.

Nhưng hãy đến trước khi những ngôi nhà tường trình biến mất, bởi thời gian đã gõ cửa trên rất nhiều những bức tường.

Lương Anh, Ngọc Quỳnh/Vietnam Journey