Ẩm thực

Cá Bỗng – Nét văn hóa ẩm thực ngày Tết của đồng bào Tày Lục Yên

07:11 - 09/02/2021
Nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Yên Bái, huyện Lục Yên là mảnh đất mang nhiều màu sắc văn hóa của các dân tộc anh em như Tày, Nùng, Dao... Đây cũng là nơi có những dãy núi đá vôi trùng điệp, những dải đồi muôn hình vạn dạng tạo nên những thung lũng bằng phẳng, là nơi để du khách thỏa sức khám phá những nét đẹp của tạo hóa. Ngoài cảnh sắc, Lục Yên còn có nét văn hóa ẩm thực độc đáo, đặc sắc của các dân tộc. Một trong số phải kể đến đó là nuôi và chế biến cá Bỗng vào dịp lễ Tết của đồng bào dân tộc

Cá Bỗng là loại cá mình giống cá chép, nhưng dài và dày hơn. Da cá màu ánh xanh, vây, đuôi và khóe miệng màu đỏ nhạt và là loài cá được bà con người Tày ở Lục Yên, tỉnh Yên Bái nuôi rất nhiều. Ao nuôi cá Bỗng phải là ao nước sạch, liên tục có nước ra vào và có nền nhiệt độ trên dưới 20 độ C. Thường các hộ gia đình hay chọn địa điểm có mỏ nước ở khe núi chảy vào để làm ao nuôi loại cá này. Cá Bỗng ăn tạp, từ ngô, lúa, sắn, khoai đến lá cây hay thịt gia cầm chết… nhưng chúng rất chậm lớn.

Cá Bỗng là loại cá được bà con dân tộc Tày ở huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái nuôi nhiềuCá có thân hình gần giống cá chép, nhưng vẩy dài và dày hơn

Theo các già làng ở Lục Yên, họ cũng chẳng nhớ từ khi nào loại cá này được nuôi tại đây. Chỉ biết từ khi còn nhỏ đã thấy ông bà nuôi và cứ thế từ đời này qua đời khác tiếp nối nhau nuôi. Các cụ cao niên ở xã Lâm Thượng cho biết; cá này có nguồn gốc từ sông Chảy. Trước đây khi chưa đắp đập làm thủy điện Thác Bà, người dân đánh bắt được ở sông Chảy thấy đẹp, nên mang về nuôi làm cảnh và khi mang ở tự nhiên về chúng sống với con người thân thiện và tuổi thọ rất cao.

Ao nuôi loại cá này phải là ao sạch và có nước ra vào liên tụcCá bỗng lớn rất chậm, cá 2 năm tuổi cũng chỉ to hơn 2 ngón tay

Cá Bỗng tuy ăn tạp, nhưng lại rất chậm lớn, cá nuôi khoảng 2 năm cũng chỉ to bằng hai ngón tay, có những con khoảng khoảng 30, 40 tuổi nhưng cũng chỉ tầm hơn 20kg. Vì cá rất chậm lớn, nuôi làm cảnh và thân thiện, do vậy khi có những dịp đặc biệt quan trọng bà con mới bắt cá để làm thịt.

Cũng vì rất quý và là đặc sản nên việc chế biến cá Bỗng thành món ăn cũng rất cầu kỳ, công phu. Sau khi bắt về sơ chế, cá sẽ được chia ra làm thành nhiều món, nhưng món quan trọng nhất chính là gỏi cá Bỗng. Việc chế biến món gỏi cần có rất nhiều loại rau thơm, rau trong rừng như: Rau húng, lá chanh, riềng, nước chua được ngâm từ quả tai chua phơi khô, nước cốt chanh, bẹ chuối thái mỏng… để trộn cùng thịt cá rút xương thái lát, xương cá băm nhỏ rang vàng, tạo ra một món ăn đặc trưng, thơm mát của đồng bào Tày ở Lục Yên nói chung và của Lâm Thượng nói riêng.

Cá được rút xương, lột da để làm món gỏi

Gỏi cá Bỗng là một trong những món ăn hấp dẫn, khó quên với những ai lần đầu được thưởng thức 

Ngoài món gỏi, cá Bỗng còn được người dân chế biến thành món cá nướng, đầu cá nấu canh chua, cá hấp, vẩy cá chiên giòn... Những món này được chế biến đơn giản, dân giã, nhưng đều có vị khó quên. 

Cá Bỗng giờ đã được nhiều gia đình có điều kiện về mặt nước ở các xã như Lâm Thượng, Khánh Thiện, Mường Lai, Tân Lập… nuôi vừa để làm cảnh vừa cải thiện bữa ăn gia đình và tăng thu nhập. Nhưng do loại cá này lớn rất chậm, tuy nhu cầu thị trường nhiều, giá cao từ 500 đến 700 nghìn/1kg nhưng vẫn không đủ cung cấp.

Cá Bỗng là nét văn hóa ẩm thực của bà con người Tày Lục Yên

Hiện chính quyền các xã đã khuyến khích, vận động bà con nuôi loại cá này theo hướng độc canh. Ông Hoàng Khí Phách, Phó Chủ tịch UBND xã Lâm Thượng, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái cho biết: "Cá Bỗng hiện bà con chủ yếu nuôi tự phát, nuôi để làm cảnh, cải thiện bữa ăn và tiếp khách, vì cá này rất ngon, không tanh như những loại cá khác. Tới này chính quyền địa phương sẽ vận động, khuyến khích người dân tập trung nuôi cá Bỗng theo phương pháp nuôi thả tập trung, không thả lẫn với các loại cá khác để đáp ứng được nhu cầu thị trường, nâng cao cuộc sống của người dân".

Nhiều gia đình ở xã Lâm Thượng đã có những con cá Bỗng trên 40 tuổi và đang sinh sản tốt trong môi trường nuôi nhốt ở ao có nước ra vào liên tục, có bãi đá ngầm. Đây chính là nguồn gen quý để phát triển loại cá này trong tương lai. Cá Bỗng là loại cá quý, đặc sản của đồng bào dân tộc Tày huyện Lục Yên nói chung, xã Lâm Thượng nói riêng, là nét văn hóa ẩm thực đặc trưng mỗi dịp tết đến, xuân về.

Thừa Xuân / VOV Tây Bắc


Theo dõi thêm tin tức đời sống, giải trí trên 
TRUYỀN HÌNH VOV

Tỉnh thành Yên Bái

Yên Bái
Yên Bái sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh nguyên sơ và nhiều đặc sản quý.

Điểm đến Yên Bái Xem thêm

Mù Cang Chải
Mù Cang Chải nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang hùng vĩ.
Nghĩa Lộ
Nghĩa Lộ từ lâu được nhiều người biết đến với những điểm du lịch hấp dẫn bởi nét đặc sắc trong văn hóa và cảnh vật.
Suối Giàng
Suối Giàng có vẻ đẹp tiềm ẩn, phù hợp cho du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tìm hiểu văn hóa bản địa.
Hồ Thác Bà
Hồ Thác Bà là một trong ba hồ nước nhân tạo lớn nhất Việt Nam.
Bản Ngòi Tu
Ngòi Tu là một địa điểm du lịch cộng đồng rất hấp dẫn ven vùng Hồ Thác Bà.
Thác Pú Nhu
Thác Pú Nhu bắt nguồn từ các con suối trên các cánh rừng đầu nguồn đổ về.
Thác Háng Tề Chơ
Háng Tề Chơ là con thác hoang sơ tuyệt đẹp chỉ dành cho những bước chân nào bạo gan khám phá.
Suối khoáng nóng khu 5
Suối khoáng nóng khu 5 nằm ngay sát dưới chân những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp.
Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu
Nà Hẩu xinh đẹp, quyến rũ trước ưu đãi của thiên nhiên nằm gọn giữa chốn thâm nghiêm của rừng nguyên sinh.

Ẩm thực Yên Bái Xem thêm

Mờ sán sui - rau sắn muối chua dân dã mà lạ miệng của đồng bào Dao đỏ
Mờ sán sui là cách gọi của đồng bào Dao đỏ Yên Bái về món rau sắn muối chua. Từ nguyên liệu ngọn sắn non, bà con đã đem muối chua...
Người Dao đỏ Yên Bái có món ngon dân dã chế biến từ củ tao
Tao - theo cách gọi của đồng bào Dao đỏ Yên Bái là một loại cây mọc tự nhiên ở đồi rừng. Tao không chỉ được bà con dùng để chưng...
Cá Bỗng – Nét văn hóa ẩm thực ngày Tết của đồng bào Tày Lục Yên
Nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Yên Bái, huyện Lục Yên là mảnh đất mang nhiều màu sắc văn hóa của các dân tộc anh em như Tày, Nùng,...
Về Yên Bái thưởng thức đặc sản Vịt bầu Lục Yên
Chất đất và nguồn nước vùng Ngọc Lục Yên, Yên Bái đã tạo nên nhiều sản vật ngon, được cả nước biết đến trong đó phải kể đến vịt...
5 món ngon "nhắc tới là thèm" của mảnh đất vùng cao Yên Bái
Khi nhớ tới mảnh đất vùng cao Tây Bắc - Yên Bái, người ta sẽ nhớ về những thửa ruộng bậc thang Mù Cang Chải nhuộm vàng óng ả vào...
Những sản vật khó cưỡng khi đến với miền Tây Yên Bái
Đến miền Tây Yên Bái mùa Lễ hội Mường Lò, khám phá ruộng bậc thang Mù Cang Chải. Du khách được thưởng thức những sản vật nổi...
Ngắm đồi Táo mèo ở Mù Cang Chải vào mùa thu hái
Mùa Táo mèo kéo dài từ tháng 8 đến tháng 10, cũng chính thời điểm mùa vàng ở Mù Cang Chải.
Độc đáo món bánh chim gâu của người dân tộc tỉnh Yên Bái
Bánh chim gâu là bánh của người dân tộc Cao Lan. Để làm được chiếc bánh này, người Cao Lan phải lên rừng hay đồi cao để tìm lá...

Trải nghiệm Yên Bái Xem thêm

Trải nghiệm Mù Cang Chải trên xe ATV
Nhằm cung ứng các dịch vụ du lịch trải nghiệm cho du khách khi đến với Mù Cang Chải, mới đây Công ty du lịch Đồng Mô Discovery đã...
Người “vẽ mâm xôi " nơi lưng trời
Nằm trong vùng lõi của Di tích Quốc gia đặc biệt Danh thắng Ruộng bậc thang Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, đồi Mâm Xôi ở xã La Pán...
Sắc trắng tinh khôi trước mùa quả ngọt
Vào tháng 2 âm lịch hằng năm, khi tiết trời ấm áp, những nụ cam ẩn trong khe lá ở Lục Yên, Yên Bái bắt đầu bung cánh, tạo nên...
Đồng bào Mông giữ gìn, phát huy danh thắng
Hiện nay, để khai thác tốt tiềm năng ruộng bậc thang, đồng bào Mông ở Mù Cang Chải đang ra sức sản xuất, đẩy mạnh thâm canh tăng...
Tà Chì Nhù, cung đường chinh phục nóc nhà Yên Bái
Đứng thứ bảy trong top 10 ngọn núi cao nhất Việt Nam, Tà Chì Nhù được đánh giá là đỉnh núi có cảnh quan khá hùng vĩ cùng hệ sinh...
Ngây ngất trước vẻ đẹp ruộng bậc thang Mù Cang Chải mùa lúa chín
Tháng 9, tháng 10 hàng năm là mùa lúa chín, khắp Mù Cang Chải tràn ngập một màu vàng óng khiến du khách ngất ngây.
Vẻ đẹp nao lòng ruộng bậc thang vừa được công nhận di tích quốc gia
Thủ tướng Chính phủ vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 10) đối với 7 di tích, trong đó có ruộng bậc thang Mù...
Lung linh sắc hoa Tớ Dày
Đặt chân lên mảnh đất vùng cao Mù Cang Chải (Yên Bái), ngoài hình ảnh danh thắng Ruộng bậc thang như một tác phẩm nghệ thuật độc...
Hoa đào rực sáng trời đông Mù Cang Chải
Vùng cao Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái đang là thời điểm đẹp nhất năm. Hoa Tớ dày (hoa đào rừng) bật nở rực rỡ, bừng sáng các triền...

Cẩm nang du lịch Yên Bái Xem thêm

8 con đèo miền Bắc hút hồn dân du lịch bụi
Những con đèo miền Bắc gây ấn tượng bằng những khúc tay áo liên tục cùng cảnh quan hùng vỹ.
VITM 2019: Thuốc nam thành sản phẩm du lịch hấp dẫn
Tại Hội chợ VITM năm nay, khá nhiều khách tham quan quan tâm đến các vị thuốc Nam cổ truyền được trưng bày ở các gian hàng. Một...
Những thiên đường săn mây đẹp nhất Việt Nam
Nếu bạn muốn ngắm bình minh và hoàng hôn, thì hãy đến những bờ biển. Còn nếu muốn ngắm nhìn biển mây bồng bềnh, hãy theo chân các...
Top 10 đỉnh cao Việt Nam cho dân leo núi
Với địa hình chia cắt mạnh, Lào Cai và Lai Châu là 2 tỉnh có nhiều núi cao nhất Việt Nam.
9 địa danh du lịch nức tiếng ở Yên Bái
Được coi là “hiểm địa” vùng Tây Bắc, những điểm đến ở Yên Bái thiên về khám phá và trải nghiệm.