“Núi Ấn – sông Trà” là nói tới hai địa danh : núi Thiên Ấn và sông Trà Khúc, kết hợp tài tình tạo thành một bức tranh sơn thủy hữu tình có một không hai.
Núi Thiên Ấn có tục danh là núi Hó,chỉ là một quả đồi cao hơn 100m ở bờ bắc sông Trà Khúc. Núi có hình thang, đỉnh rộng bằng phẳng, trông từ xa như một cái triện nổi lên bên bờ sông nên được gọi là "Thiên Ấn niêm hà", tức ấn trời đóng trên sông, gọi gọn lại là Thiên Ấn.
Núi Thiên Ấn có nhiều cây cối um tùm nên không khí rất trong lành mát mẻ. Trên sườn nùi phía đông có chùa Thiên Ấn nằm giữa lùm cây cổ thụ rậm rạp. Ngôi chùa cổ này được xây dựng từ cuối thế kỷ XVII, đã được chúa Nguyễn ban cho biển ngạch "Sắc tứ Thiên Ấn tự", năm 1717.
Bảo tháp chùa Thiên Ấn
Trong khuôn viên chùa có một giếng cổ sâu hun hút tương truyền được đào quết nhiều năm liền, tục gọi Giếng Phật. Chùa còn có quả chuông lớn thỉnh về từ làng đúc đồng Chú Tượng năm 1845, dưới triều vua Thiệu Trị, tục gọi là Chuông Thần.
Phía đông chùa có khu "viên mộ" thiết diện hình lục giác, gồm nhiều tầng, là nơi an táng các vị sư trụ trì chùa. Ngoài ra, tại đỉnh Thiên Ấn, trên trảng đất bằng phẳng thoáng đãng phía tây còn có phần mộ của cụ Huỳnh Thúc Kháng, là nơi được nhiều du khách viếng thăm.
Khu mộ cụ Huỳnh Thúc Kháng trên núi Thiên Ấn
Từ đỉnh Thiên Ấn du khách có thể ngắm nhìn cả một khoảng không gian bao la, hùng vĩ xung quanh. Nhìn sang phía tây là rặng Thạch Bích như một bức thành sừng sững, phía đông có thể thấy cửa Ðại Cổ Lũy, nơi có cảnh đẹp nổi tiếng "Cổ Lũy cô thôn", với mặt biển lấp lánh.
Nhìn về hướng bắc là đồng lúa xanh tươi có dãy Long Ðầu uốn lượn. Còn phía nam là núi Thiên Bút hiện lên giữa tỉnh lỵ Quảng Ngãi. Gần hơn là cầu Trà Khúc, sông Trà Khúc với những dải cát trắng.
Phong cảnh nhìn từ trên núi Thiên Ấn về phía cầu Trà Khúc và tỉnh lỵ Quảng Ngãi
Sông Trà Khúc, còn gọi là Trà Giang, là con sông lớn nhất tỉnh Quảng Ngãi, bắt nguồn từ núi Đắc T’Ron tỉnh Kon Tum. Sông Trà Khúc được hợp thành bởi 4 nhánh sông nhỏ, chảy qua thành phố Quảng Ngãi và đổ ra biển ở cửa Đại Cổ Lũy.
Con sông có chiều dài hơn 150km, ở thượng lưu khá dốc, nhưng đến địa phận tỉnh lỵ Quảng Ngãi địa thế bằng phẳng nên sông chảy êm đềm hơn. Con sông lững lờ chảy dưới chân ngọn núi xanh ngắt tạo thành một khung cảnh thanh bình hiếm có, trở thành một biểu tượng của tỉnh Quảng Ngãi và cũng là một khung cảnh đặc trưng của thiên nhiên Việt Nam.
Phạm Hằng tổng hợp
