Văn hóa

Người Dao đỏ Yên Bái có tục ở rể rất riêng

16:32 - 17/10/2019
Ở rể là một phong tục rất riêng của người dao đỏ Yên Bái, là điều may mắn, đem lại phúc khí cho gia đình.

Năm nay là năm thứ 5 anh Đặng Văn Thêm ở thôn Sâm Trên, xã Trung Tâm đến ở rể, là thành viên chính thức của gia đình bà Lý Thị Ghến, thôn Khe Giang, xã Trúc Lâu, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái. Anh Thêm cho biết, vì gia đình vợ neo người và không có con trai nên muốn anh đến ở rể đời (không về nhà mình nữa). 

Hiện anh Thêm đã làm cấp sắc lấy theo họ bên vợ: “Tôi ở rể đời, tức là không trở về nhà mình nữa. Năm nay là năm thứ 5 tôi đến ở rể, gia đình nhà ngoại rất tốt. Chúng tôi đã có hai cháu, trong đó một cháu về bên nội và lấy theo họ nội, một cháu lấy theo họ ngoại”.

Cô dâu và chú rể người Dao đỏ

Người Dao đỏ Yên Bái quan niệm ở rể là điều may mắn, là phúc lớn của gia đình khi đón được chàng trai về ở rể là thành viên chính của gia đình. Vì vậy, sau khi đôi bạn trẻ đã tìm hiểu nhau kỹ và thông báo cho 2 bên gia đình, thì nhà gái chuẩn bị tiến hành lễ hỏi. Trước khi tổ chức lễ hỏi chính thức gia đình nhà gái gửi lời đến nhà trai với ngụ ý đến chơi, xin ý kiến gia đình nếu được sự đồng ý của gia đình nhà trai thì phía nhà gái sẽ chuẩn bị đôi gà làm lễ hỏi chính thức. Sau khi phía nhà trai đồng ý, ông mai, bà mối có trách nhiệm thông báo cho gia đình nhà gái. Trong khoảng thời gian vài tháng hoặc có thể một năm, khi nhà gái đã chọn được ngày đẹp, cũng như chuẩn bị xong mọi thứ cần thiết thì báo phía nhà trai thời gian tổ chức lễ cưới.

Người Dao đỏ không có phong tục đi đón rể, mà phía nhà trai tự bố trí số lượng người đưa chàng trai về nhà gái cho hợp lý. Sau khi chàng trai và đoàn người đưa chú rể đến cổng làng, thì phía nhà gái mới cử một đoàn khoảng 10 người đón đoàn chú rể về gia đình. Khi bước vào nhà gái, gia đình cử một chàng trai chưa vợ, cầm tay chú rể bước vào nhà cùng cô dâu tiến về phía bàn thờ để báo cáo tổ tiên cho nhập thành viên mới. Thầy cúng sau khi báo cáo tổ tiên, tay cầm hai chén rượu vắt chéo ngang trước mặt, bước chéo ba bước hình chữ x tiến gần phía cô dâu, chú rể. Cô dâu uống chén rượu phía tay trái, chú rể uống chén rượu phía tay phải. Hai chén rượu sau khi uống hết được thầy cúng đặt trên bàn thờ tổ tiên 3 ngày. Sau khi báo cáo tổ tiên nhập thành viên mới, cô dâu cùng chú rể chính thức trở thành vợ chồng. 

Chén rượu báo cáo tổ tiên

Theo phong tục của đồng bào Dao đỏ, ở rể thường diễn ra khi gia đình nhà vợ neo người, hoặc nhà gái thách cưới mà nhà trai không đáp ứng được các lễ vật thì thường đi ở rể. Chàng rể cũng được gia đình bên vợ tôn trọng như chính con đẻ, chứ không có sự phân biệt. Có 3 hình thức ở rể: Thứ nhất, tùy theo giao ước của đôi bên gia đình và được sự đồng ý của chàng trai thì ở rể 3 năm, 5 năm hoặc lâu hơn (gọi là tzấu làng duốn); Thứ 2, ở rể sau khi hai vợ chồng có con thì hai gia đình nội ngoại mỗi bên gia đình một cháu (gọi là tzấu làng y mành guyang); Thứ 3 là ở rể đời tức là chàng trai sẽ ở rể trọn đời và làm lễ cấp sắc lấy theo họ bên vợ (gọi là tzấu làng táng). 

Theo bà Triệu Thị Phin, thôn 1 Vàn, xã Phúc Lợi, huyện Lục Yên người am hiểu về văn hóa Dao: "Ở rể 3 năm, 5 năm nghĩa là chàng trai sau khi trả đủ lễ vật thách cưới cho bên vợ thì cả vợ con sẽ trở về bên nội; ở rể đời thì chàng trai sẽ không trở về, coi như thành người trụ cột trong gia đình nhà vợ, nhập khẩu tổ tiên là thành viên chính của gia đình; còn tục ở rể chia con theo hai họ và mang hai họ thì tùy vào sự lựa chọn của chàng trai sau khoảng thời gian thỏa thuận có thể trở về hoặc không trở về nhà nội, hình thức ở rể này không bắt buộc mà tùy sự chọn lựa của chàng trai”.

Ngày nay tục ở rể của người Dao đỏ Yên Bái tuy không còn phổ biến, nhưng vẫn được bà con gìn giữ để giáo dục con cái phải biết tôn kính đối với ông bà, cha mẹ, không phân biệt bên chồng hay bên vợ.

Thiều Nghiệp/VOV Tây Bắc

Tỉnh thành Yên Bái

Yên Bái
Yên Bái sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh nguyên sơ và nhiều đặc sản quý.

Điểm đến Yên Bái Xem thêm

Mù Cang Chải
Mù Cang Chải nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang hùng vĩ.
Nghĩa Lộ
Nghĩa Lộ từ lâu được nhiều người biết đến với những điểm du lịch hấp dẫn bởi nét đặc sắc trong văn hóa và cảnh vật.
Suối Giàng
Suối Giàng có vẻ đẹp tiềm ẩn, phù hợp cho du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, tìm hiểu văn hóa bản địa.
Hồ Thác Bà
Hồ Thác Bà là một trong ba hồ nước nhân tạo lớn nhất Việt Nam.
Bản Ngòi Tu
Ngòi Tu là một địa điểm du lịch cộng đồng rất hấp dẫn ven vùng Hồ Thác Bà.
Thác Pú Nhu
Thác Pú Nhu bắt nguồn từ các con suối trên các cánh rừng đầu nguồn đổ về.
Thác Háng Tề Chơ
Háng Tề Chơ là con thác hoang sơ tuyệt đẹp chỉ dành cho những bước chân nào bạo gan khám phá.
Suối khoáng nóng khu 5
Suối khoáng nóng khu 5 nằm ngay sát dưới chân những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp.
Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu
Nà Hẩu xinh đẹp, quyến rũ trước ưu đãi của thiên nhiên nằm gọn giữa chốn thâm nghiêm của rừng nguyên sinh.

Ẩm thực Yên Bái Xem thêm

Mờ sán sui - rau sắn muối chua dân dã mà lạ miệng của đồng bào Dao đỏ
Mờ sán sui là cách gọi của đồng bào Dao đỏ Yên Bái về món rau sắn muối chua. Từ nguyên liệu ngọn sắn non, bà con đã đem muối chua...
Người Dao đỏ Yên Bái có món ngon dân dã chế biến từ củ tao
Tao - theo cách gọi của đồng bào Dao đỏ Yên Bái là một loại cây mọc tự nhiên ở đồi rừng. Tao không chỉ được bà con dùng để chưng...
Cá Bỗng – Nét văn hóa ẩm thực ngày Tết của đồng bào Tày Lục Yên
Nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Yên Bái, huyện Lục Yên là mảnh đất mang nhiều màu sắc văn hóa của các dân tộc anh em như Tày, Nùng,...
Về Yên Bái thưởng thức đặc sản Vịt bầu Lục Yên
Chất đất và nguồn nước vùng Ngọc Lục Yên, Yên Bái đã tạo nên nhiều sản vật ngon, được cả nước biết đến trong đó phải kể đến vịt...
5 món ngon "nhắc tới là thèm" của mảnh đất vùng cao Yên Bái
Khi nhớ tới mảnh đất vùng cao Tây Bắc - Yên Bái, người ta sẽ nhớ về những thửa ruộng bậc thang Mù Cang Chải nhuộm vàng óng ả vào...
Những sản vật khó cưỡng khi đến với miền Tây Yên Bái
Đến miền Tây Yên Bái mùa Lễ hội Mường Lò, khám phá ruộng bậc thang Mù Cang Chải. Du khách được thưởng thức những sản vật nổi...
Ngắm đồi Táo mèo ở Mù Cang Chải vào mùa thu hái
Mùa Táo mèo kéo dài từ tháng 8 đến tháng 10, cũng chính thời điểm mùa vàng ở Mù Cang Chải.
Độc đáo món bánh chim gâu của người dân tộc tỉnh Yên Bái
Bánh chim gâu là bánh của người dân tộc Cao Lan. Để làm được chiếc bánh này, người Cao Lan phải lên rừng hay đồi cao để tìm lá...

Trải nghiệm Yên Bái Xem thêm

Trải nghiệm Mù Cang Chải trên xe ATV
Nhằm cung ứng các dịch vụ du lịch trải nghiệm cho du khách khi đến với Mù Cang Chải, mới đây Công ty du lịch Đồng Mô Discovery đã...
Người “vẽ mâm xôi " nơi lưng trời
Nằm trong vùng lõi của Di tích Quốc gia đặc biệt Danh thắng Ruộng bậc thang Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, đồi Mâm Xôi ở xã La Pán...
Sắc trắng tinh khôi trước mùa quả ngọt
Vào tháng 2 âm lịch hằng năm, khi tiết trời ấm áp, những nụ cam ẩn trong khe lá ở Lục Yên, Yên Bái bắt đầu bung cánh, tạo nên...
Đồng bào Mông giữ gìn, phát huy danh thắng
Hiện nay, để khai thác tốt tiềm năng ruộng bậc thang, đồng bào Mông ở Mù Cang Chải đang ra sức sản xuất, đẩy mạnh thâm canh tăng...
Tà Chì Nhù, cung đường chinh phục nóc nhà Yên Bái
Đứng thứ bảy trong top 10 ngọn núi cao nhất Việt Nam, Tà Chì Nhù được đánh giá là đỉnh núi có cảnh quan khá hùng vĩ cùng hệ sinh...
Ngây ngất trước vẻ đẹp ruộng bậc thang Mù Cang Chải mùa lúa chín
Tháng 9, tháng 10 hàng năm là mùa lúa chín, khắp Mù Cang Chải tràn ngập một màu vàng óng khiến du khách ngất ngây.
Vẻ đẹp nao lòng ruộng bậc thang vừa được công nhận di tích quốc gia
Thủ tướng Chính phủ vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 10) đối với 7 di tích, trong đó có ruộng bậc thang Mù...
Lung linh sắc hoa Tớ Dày
Đặt chân lên mảnh đất vùng cao Mù Cang Chải (Yên Bái), ngoài hình ảnh danh thắng Ruộng bậc thang như một tác phẩm nghệ thuật độc...
Hoa đào rực sáng trời đông Mù Cang Chải
Vùng cao Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái đang là thời điểm đẹp nhất năm. Hoa Tớ dày (hoa đào rừng) bật nở rực rỡ, bừng sáng các triền...

Cẩm nang du lịch Yên Bái Xem thêm

8 con đèo miền Bắc hút hồn dân du lịch bụi
Những con đèo miền Bắc gây ấn tượng bằng những khúc tay áo liên tục cùng cảnh quan hùng vỹ.
VITM 2019: Thuốc nam thành sản phẩm du lịch hấp dẫn
Tại Hội chợ VITM năm nay, khá nhiều khách tham quan quan tâm đến các vị thuốc Nam cổ truyền được trưng bày ở các gian hàng. Một...
Những thiên đường săn mây đẹp nhất Việt Nam
Nếu bạn muốn ngắm bình minh và hoàng hôn, thì hãy đến những bờ biển. Còn nếu muốn ngắm nhìn biển mây bồng bềnh, hãy theo chân các...
Top 10 đỉnh cao Việt Nam cho dân leo núi
Với địa hình chia cắt mạnh, Lào Cai và Lai Châu là 2 tỉnh có nhiều núi cao nhất Việt Nam.
9 địa danh du lịch nức tiếng ở Yên Bái
Được coi là “hiểm địa” vùng Tây Bắc, những điểm đến ở Yên Bái thiên về khám phá và trải nghiệm.