Hồ Phú Ninh thuộc địa phận huyện Phú Ninh và huyện Núi Thành của tỉnh Quảng Nam, nằm cách trung tâm TP Tam Kỳ khoảng 7 km về phía Tây.
Cách đây 42 năm, công trình đại thủy nông này được khởi công xây dựng bằng sự đồng cam cộng khổ của hàng vạn người dân trong suốt 9 năm ròng rã. Năm 1986, hệ thống thủy lợi có quy mô lớn thuộc hàng bậc nhất nước ta được khánh thành trong niềm vui khôn tả của bao người. Với dung tích hồ chứa lên đến 344 triệu m3 nước, hơn 30 năm qua, công trình này đã cung cấp nguồn nước tưới cho hơn 23.000 ha lúa và hoa màu của 6 địa phương gồm Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh, Thăng Bình, Quế Sơn, Duy Xuyên. Nhờ đó, người nông dân có những vụ mùa bội thu, đời sống ngày càng được nâng lên.
Hồ Phú Ninh cũng cung cấp nước cho công nghiệp và dân sinh với lưu lượng 1,6m3/giây, cấp nước phát điện với công suất lắp máy gần 2.000 KW, cấp nước nuôi trồng thủy sản và kinh doanh du lịch sinh thái... Trong những năm nắng nóng gay gắt nhất, dù ở nhiều tỉnh - thành bị thiếu nước tưới nhưng nhờ hồ Phú Ninh, hầu hết diện tích cây trồng của người dân xứ Quảng không phải lo lắng bị khô hạn. Trong mùa mưa lũ, hồ Phú Ninh cũng góp phần tham gia cắt lũ cho TP Tam Kỳ và một số địa phương khác ở vùng hạ du…
Ngoài chức năng chính là cung cấp nước, hồ Phú Ninh còn là địa điểm tham quan du lịch được nhiều người biết đến. Nơi đây được ví là "Vịnh Hạ Long" ở xứ Quảng bởi cảnh sắc thiên nhiên đẹp tuyệt vời. Dường như quanh năm, mặt hồ đầy ắp nước, xanh ngắt như một tấm gương khổng lồ phản chiếu mọi hình ảnh của núi rừng, mây trời, khiến cho không gian nơi đây dường như mở rộng.
Vào thời điểm cuối thu đầu đông, hồ Phú Ninh được xả cạn nước để đón những dòng nước mới, làm lộ ra những đảo nổi, những bãi bồi rất nên thơ. Dưới ánh nắng chiều thu vàng óng tạo nên vẻ đẹp thơ mộng khiến du khách cảm thấy dịu lòng khi đến đây. Những bãi đá nhô lên, những hòn đảo nổi khắp lòng hồ và những rừng thông xanh ngát in bóng xuống mặt hồ càng làm cho khung cảnh hồ thêm lung linh.
Có lẽ vì được bao quanh bởi núi rừng hùng vĩ với diện tích rừng lên đến hơn 20.000 ha nên hồ Phú Ninh mang một vẻ đẹp bình dị, hiền hòa như chính con người của mảnh đất miền Trung đầy nắng gió này. Cũng chính nhờ có hệ thống cây rừng rộng lớn đó nên không khí ở hồ Phú Ninh hết sức trong lành, tràn ngập hơi thở của tự nhiên. Nơi đây quả thực là món quà dành cho những du khách đang đi tìm chốn bình yên, tĩnh lặng.
Những năm gần đây, tại khu vực hồ Phú Ninh có một doanh nghiệp đầu tư khai thác du lịch sinh thái nhưng nơi đây vẫn còn giữ được nhiều nét hoang sơ và dường như nhiều tiềm năng, lợi thế của thắng cảnh này chưa được quan tâm khai thác một cách bài bản, xứng tầm...
Trần Thường, nld.com.vn
