Thành phố Cần Thơ hiện có 3 cụm du lịch cộng đồng nổi bật, đó là du lịch cộng đồng Cồn Sơn (thuộc phường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy), cộng đồng nhà vườn (thuộc huyện Phong Điền), Cù Lao Tân Lộc (thuộc phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt). Những năm trước, các cụm du lịch gặp phải vấn đề “nhiều điểm đến, một sản phẩm du lịch”, khiến du khách mau chán, chỉ đến một điểm mà không cần khám phá những điểm còn lại. 

Du lịch sinh thái, miệt vườn vẫn thu hút du khách trong và ngoài nước

Hiểu được hạn chế đó, trong gần một năm qua, các điểm du lịch cộng đồng đã dần thay đổi hình dạng “một màu” sang “đa sắc”. Điển hình như tại Cù Lao Tân Lộc các hộ dân đã nghiên cứu để cho ra đời những sản phẩm du lịch đặc thù  riêng có của cù lao, các đặc sản được chế biến từ nông sản, mà một số hộ bước đầu triển khai thành công như "rượu mận Sáu Tia" (tại vườn du lịch Sơn Ca), các sản phẩm từ ổi: Rượu ổi, ổi chiên giòn, gỏi ổi trộn khô mực (vườn ổi Cô Điệp)... Hay tại Cồn Sơn, quận Bình Thủy, có định hướng phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù về ẩm thực, như bánh tét hồng đẳng sâm, lẩu nhiệt đới cung đình thực dưỡng… kết hợp các mô hình tham quan "độc quyền" của cồn như cá lóc bay, massage cá có màu, cá chảnh ăn chay, cá phun nước săn mồi…

Du khách thích thú với những loại trái cây đặc trưng riêng ở các điểm du lịch cộng đồng

Theo ông Huỳnh Công Thống, Chủ vườn nho thân gỗ tại Cù Lao Tân Lộc, các hộ dân tại đây đã gạt bỏ kiểu kinh doanh “mạnh ai nấy làm” để liên kết tạo thành vòng du lịch khép kín. Không những thế, các hộ dân còn học hỏi kinh nghiệm từ điểm du lịch cộng đồng khác trên địa bàn, áp dụng vào thực tiễn là phát huy loại cây trái đặc trưng, cho ra những sản phẩm đặc biệt để tạo điểm nhấn và chỗ đứng trong du lịch cộng đồng.

Với hơn 6.000ha cây ăn trái, 63 điểm hoạt động du lịch sinh thái, những năm gần đây, Phong Điền đang được đầu tư phát triển loại hình du lịch miệt vườn, du lịch cộng đồng, thu hút nhiều nhà vườn, hộ gia đình tham gia làm du lịch và thu hút đông đảo khách đến tham quan, thưởng thức như Vườn du lịch Giáo Dương (xã Nhơn Ái), Vườn du lịch Vũ Bình (xã Nhơn Nghĩa), Vườn du lịch Út Trung (Hưng Thạnh – Phong Điền), Vườn dâu Hạ Châu (xã Nhơn Ái); Vườn du lịch 9 Hồng; Vườn ca cao Mười Cương… 

Theo Thạc sĩ Đinh Hiếu Nghĩa, Trường Cao đẳng Du lịch Cần Thơ, hiểu được ý nghĩa mô hình du lịch cộng đồng là mô hình cần có sự kết nối của nhiều thành tố trong đó cần chú ý đến sự phối hợp hiệu quả và bền vững, các điểm du lịch tại huyện Phong Điền đã có sự kết nối, chọn lọc sản phẩm đặc trưng riêng, tránh sự “trùng lặp” với nơi khác để cùng nhau phát triển, giữ chân du khách khi đến Cần Thơ.

"Văn hóa cộng đồng địa phương nếu tạo nên sức hút bền vững cho các khu du lịch sinh thái miệt vườn thì sẽ là nền tảng rất là quan trọng để phát triển du lịch cộng đồng. Du lịch cộng đồng mà được gắn kết với làng nghề, gắn kết với đời sống mưu sinh và hình thành nên câu chuyện nông nghiệp, từ đó thì văn hóa bản địa sẽ được phát huy và cộng đồng cùng làm du lịch thì tạo xu hướng phát triển du lịch bền vững trong tương lai", anh Nghĩa cho biết.

Du lịch cộng đồng hướng đến việc để du khách trải nghiệm thực tế

Cần Thơ sẽ đẩy mạnh các lễ hội để người dân làm du lịch có dịp giới thiệu sản phẩm đặc trưng  

Đoàn kết, phối hợp tạo nên sức mạnh, tuy nhiên, vẫn tồn tại một thực tế, du lịch cộng đồng dựa trên nguyên tắc tự nguyện giữa các hộ, nên việc phân chia trách nhiệm, loại hình sản phẩm cũng như phối hợp để tạo thành chuỗi các sản phẩm du lịch khép kín hiện vẫn còn khá lỏng lẻo. Nhiều hộ không tuân thủ nguyên tắc mỗi hộ 1 sản phẩm, tự ý chồng chéo sản phẩm, nâng giá, tách khỏi chuỗi điểm đến… khiến du khách không hài lòng, ảnh hưởng đến uy tín của cả cộng đồng. Về vấn đề này, PGS.TS Đào Ngọc Cảnh, Khoa KHXH&NV, Trường Đại học Cần Thơ đề xuất cần xây dựng cơ chế liên kết, phối hợp giữa các bên tham gia trong du lịch cộng đồng (các hộ dân, công ty du lịch, chính quyền, đoàn thể…); thúc đẩy kết nối giữa du lịch cộng đồng với doanh nghiệp lữ hành (có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp hỗ trợ du lịch cộng đồng)…

Người dân trong các cụm du lịch cộng đồng tại Cần Thơ đã chủ động cùng nhau phối hợp, tìm ra điểm chung và riêng, để xây dựng “hình tượng mới”. Thành phố cũng có những chính sách hỗ trợ về nguồn vốn vay ưu đãi, các chính sách ưu đãi thuế, cũng như những hướng dẫn cụ thể “cầm tay chỉ việc” để các hộ làm du lịch có thể triển khai một cách đồng bộ và hiệu quả. Song, ông Phan Đình Huê, Giám đốc Công ty du lịch Vòng Tròn Việt cho rằng, du lịch cộng đồng Cần Thơ sẽ có cơ hội phát triển tốt hơn thời gian tới khi hướng du lịch về vùng nông thôn, nơi mà du khách luôn tìm về sau những bôn ba, mệt nhọc ở phố thị.

"Xây dựng khung chương trình đào tạo về phát huy sản phẩm nông nghiệp cho vùng nông nghiệp, nông thôn để các trường dạy và xây dựng chương trình khởi nghiệp về phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn cho sinh viên. Chúng ta phát triển một số mô hình sản phẩm để người dân từ đó học tập, noi theo. Đối với các quận, huyện thì tôi đề xuất xây dựng đề án riêng cho từng quận, huyện", ông Huê cho biết.

Du lịch cộng đồng Cần Thơ sẽ hướng về nông thôn

Từ người dân làm du lịch cộng đồng đến chính quyền thành phố Cần Thơ đều nỗ lực “phối hợp” đưa loại hình du lịch này phát triển bền vững. Trong đó, chính quyền đóng vai trò "nhạc trưởng", điều phối và tạo môi trường thuận lợi thông qua các chính sách thu hút đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, ưu đãi về thuế, mở rộng các kênh quảng bá… để các chủ thể trong chuỗi du lịch có cơ hội phát triển tốt nhất. Các hộ làm nông nghiệp chủ động, sáng tạo trong các hoạt động của mình, trên tinh thần ứng dụng khoa học công nghệ vào dịch vụ, đẩy mạnh kỹ thuật số để phục vụ tối đa lượng du khách với chất lượng hoàn hảo. Sự vào cuộc tích cực này, hy vọng sẽ tạo cú hích đưa ngành công nghiệp không khói tại Cần Thơ sớm ổn định và phát triển trong giai đoạn “bình thường mới” sau dịch Covid-19.

Hồng Phương / VOV ĐBSCL