Mùng 2 Tết, Tổng Phục bắt đầu mở hội làng, với nhiều trò chơi sôi động, náo nhiệt, như: thi kéo co, đánh đu, bơi thuyền…, nhưng có lẽ cuốn hút và được chờ đợi nhất là thi hát đúm. Những câu hát chân chất, mộc mạc, tự nhiên như hơi thở nhưng lại có sức hấp dẫn lạ kỳ

Hát đúm gắn với lễ mở mặt trong Hội Xuân đầu năm. Theo phong tục từ xa xưa, phụ nữ vùng cửa sông ven biển thuộc Tổng Phục quanh năm bịt khăn che mặt, chỉ hở đôi mắt đen láy sau chiếc khăn mỏ quạ; mỗi năm, họ chỉ bỏ chiếc khăn che mặt một lần trong hội hát đúm. Vì thế mà những hội hát đúm ngày Xuân càng thêm đông vui với sự có mặt và những ánh mắt tò mò của các chàng trai trong vùng.

Những phụ nữ Tổng Phục súng sính đi dự hội Hát đúm

Cái hay của hát đúm là không cầu kỳ về hình thức, trang phục, không có nhạc đệm, hòa âm phối khí. Những câu hát cất lên như lời thì thầm, tâm sự của các chàng trai, cô gái. Thế nhưng, ẩn chứa trong đó là cả một kho tri thức, kinh nghiệm của người dân lao động.

Dẫu đơn giản, mộc mạc, nhưng hát đúm phải tuân thủ những lề lối nghiêm ngặt: Bắt đầu bằng những câu hát mừng, rồi đến hát hỏi, hát đố, hát mời, hát huê tình, hát lao động sản xuất… và kết thúc bằng màn hát tiễn. Lời hát thường là những câu thơ lục bát hoặc song thất lục bát; có thể là những bài hát có sẵn được cha ông truyền lại, cũng có thể là câu hát vừa được “ứng khẩu” để đối đáp lại lời hát của đội kia.

Say sưa theo dõi hát đúm

Hát đúm phổ biến ở nhiều địa phương vùng châu thổ Bắc Bộ, như: Đồ Sơn, Kiến Thụy, Cát Hải, Thủy Nguyên (Hải Phòng), Quảng Yên (Quảng Ninh), Thái Bình… nhưng mỗi vùng, hát đúm lại mang những đặc trưng riêng. Dù vậy, Tổng Phục xưa, nay là các xã Phục Lễ, Phả Lễ, Lập Lễ (huyện Thủy Nguyên) được coi là cái nôi của hát đúm vùng ven biển Bắc Bộ.

Chỉ hội hát đúm mới thu hút đông đảo người xem như vậy

Vượt qua những thăng trầm của thời gian, những câu hát đúm vẫn vang lên trên các làng quê của huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng). Sức sống bền bỉ, mãnh liệt của Hát Đúm, vốn tiềm ẩn và bắt rễ sâu trong tâm hồn, tình cảm của những người con vùng đất Tổng Phục, lại bừng lên trong những hội Xuân, thể hiện khát vọng về một năm mới tràn đầy niềm vui và hạnh phúc của những người dân bên dòng Bạch Đằng Giang huyền thoại.

Thanh Nga/ VOV Đông Bắc